Açıklanan ilk sonuçlara göre mevcut cumhurbaşkanı Hasan Ruhani sürpriz bir farkla yarışı kazanıyor. Seçimler öncesinde Ruhani ve Reisi arasındaki yarışın başa baş geçmesi beklense de, şu ana kadar sayılan 37 milyon oyun 21.6 milyonunu Ruhani, 14 milyonunu Reisi kazandı. Oyların yüzde 59'unu kazanan Ruhani, ilk turda cumhurbaşkanı seçilen isim oldu. Seçimlere katılım oranının ise yüzde 70'in üzerinde olduğu belirtildi.

4 yıl önceki seçimlerde İran’ı dünyaya açma sözü veren ve İranlılara daha fazla özgürlük vaat eden Hasan Ruhani seçimleri yine büyük bir farkla kazanmıştı. Ancak dini lider Hamaney’in desteklediği Reisi'nin, Ruhani'yi daha fazla zorlayabileceği bekleniyordu.

Ruhani'nin yeniden cumhurbaşkanı seçilmesi aynı zamanda İran halkının Batı dünyasıyla olan anlaşmalara ve reformlara yeşil ışık yaktığı anlamına geliyor. 

Yüksek Katılım Ruhani’ye Yaradı

Sabah saatlerinde oyunu kullanan Hasan Ruhani, sandık çıkışında yaptığı açıklamada “İran’ın bölgedeki ve dünyadaki rolü için önemli bir seçim” ifadesini kullandı. Ruhani, 4 yıllık cumhurbaşkanlığı döneminde Batı dünyasıyla nükleer anlaşma imzalayarak, ülkeye uygulanan ekonomik yaptırımların bir kısmını kaldırtmayı başarmıştı.

Ancak ülkedeki değişim hızının çok yavaş olduğunu düşünen reform yanlıların bir kısmının sandığa gitmeyebileceği öngörülse de, oy kullanma merkezlerinde oluşan kuyruklar ve bir çok bölgede sayıları yetersiz kalan oy pusulaları seçimlere katılımın yüksek olduğunu işaret ediyor. Bu durum da Ruhani’nin daha avantajlı bir konuma geçmesini sağladı.

Muhafazakarlar Reisi’nin Etrafında Toplandı

Yarışın diğer tarafında yer alan Reisi ise İranlı muhafazakarları etrafında toplamıştı. 56 yaşındaki eski başsavcı, dini lider Hamaney’in yanı sıra sonradan yarıştan çekilen muhafazakar adaylar ve Devrim Muhafızları’nın da desteğini almayı başarmıştı.

Seçim kampanyası boyunca Ruhani’nin ekonomi politikalarını sert bir dille eleştiren Reisi ülkenin fakir bölgelerine sık sık yaptığı ziyaretlerde iş ve yardım sözleri vermişti. Reisi sandık çıkışında yaptığı açıklamada, “Halkın tercihine saygı duyuyorum. Sonuçlar ben ve tüm halk tarafından saygıyla karşılanacaktır.”  İfadelerini kullandı.

Ruhani, Devrim Muhafızlarını Uyarmıştı

İran’da seçim günü yaklaşık 350 bin güvenlik görevlisinin görev yaptığı bildiriliyor. Ancak Devrim Muhafızları’nın sergileyeceği tutum ülkedeki politik tansiyon konusunda belirleyici olabilir. Zira Reisi’ye yakın duran Devrim Muhafızları, yaptırımların kaldırılmasıyla tehlikeye giren ekonomik ve politik güçlerini muhafazakar bir iktidarla yeniden perçinleyebilir.

Cumhurbaşkanı adayı Ruhani de, seçimler öncesinde yaptığı açıklamada Devrim Muhafızları’ndan seçimlere karışmamasını istemiş, bunun politik tansiyonu yükseltebileceğini belirtmişti. 2009 yılındaki seçimlerde Devrim Muhafızları’nın seçimlere Ahmedinejad lehine hile karıştırdığı yönündeki iddialar nedeniyle, 8 ay süren sokak protestoları yaşanmış, protestolar oldukça sert yöntemlerle bastırılmıştı.

Hasan Ruhani Kimdir?

Hasan Ruhani (68), 2013 yılında yaptığı “daha fazla özgürlük, siyasi tutukluların serbest bırakılması ve kadınlara daha fazla eşitlik tanınması” şeklindeki vaatlerini tümüyle yerine getiremedi. Ancak öncelikle eğitimli kentliler olmak üzere İran gençliği onu destekliyor. Gençler İran’ın Batı ile barışma yolunu tutmasından memnun. BM daimi üyeleri ve Almanya (5+1) ile varılan nükleer anlaşma, İran’a uygulanan ambargoların kaldırılmasının yolunu açmıştı. Ruhani, ılımlı ve reformcu kanada güveniyor. Ruhani’nin ılımlı muhafazakâr aday listesi, 2016’da başkent Tahran’ın 30 milletvekilliğini de kazanmıştı. Ruhani, nükleer anlaşmaya bağlı kalınmasını istiyor.

İbrahim Reisi Kimdir?

İbrahim Reisi, 57 yaşında ve İran’ın ruhani lideri Ayetullah Hamaney’e yakınlığıyla tanınıyor. 2016 yılından bu yana İmam Rıza Türbesi’nin bakımıyla görevli Razavi Vakfı’nı yöneten muhafazakâr kanadın adayı Reisi, Ruhani’nin en güçlü rakibi sayılıyor. Reisi, işsizlik ve yolsuzlukla mücadele, fakirlerle ise yardım vaat ediyor. İran’ın en fakir bölgelerini ziyaret ediyor, sıkıntı içindeki halkla resim çektiriyor ve İmam Rıza adına un ve şeker dağıtıyor. Reisi, 2016 yılına kadar başsavcılık görevinde bulundu. Son 30 yılda suçluların en ağır şekilde cezalandırılmasını isteyen Reisi, zina yapanların taşlanmasını talep etmişti. Muhafazakârlar, Reisi’ye 77 yaşındaki Hamaney’in muhtemel halefi gözüyle bakıyor.
 

Editör: TE Bilisim