Vücuttaki fonksiyonları

Yapılan çalışmalarda C vitamininin bazı besin ögelerinin vücutta kullanımını etkilediği gösterilmiştir. Demirin, kalsiyumun, B vitaminlerinden tiamin, riboflavin, folik asit, pantotenik asit ile A ve E vitaminlerinin vücutta daha elverişli olarak kullanımlarına yol açtığı bunun yanında aşırı askorbik asit alımının bağırsaklarda asiditeyi arttırarak B12 vitamininin emilimini azalttığı rapor edilmiştir.

Vücutta anti-mikrobiyal etki gösterir. Kemik, eklem bağları ve damarların yapısında bulunan kollajenin yapımını arttırarak cildin nemli, parlak ve genç kalmasını sağlar.

Kuvvetli bir antioksidandır. Oksijenin vücutta yandıktan sonra oluşturduğu zararlı yan ürünlerin hasarından koruyarak hücre yenilenmesini sağlar ve anti-kanserojen etki gösterir.

Kalp hastalıklarından korunmak için günde 350 mg C vitamini alınması önerilmektedir. Damar sertliği veya yüksek kolesterolü olanların günde 500 mg C vitamini alması kan damarlarında genişleme sağlamaktadır.

C vitamini eksikliği sonucunda, yorgunluk, iştah azalması, yaraların iyileşmesinde gecikme ve enfeksiyonlar görülebilir. Yetersizlik arttıkça klinik belirtiler de ağırlaşmakta, sırası ile büyümede duraklama, anemi, enfeksiyonlara karşı direncin azalması, diş etlerinin şişmesi ve kanaması, diş kaybı, eklemlerde şişmeler, ateş ve kemiklerde kırılmalarla belirlenen skorbüt hastalığı görülmektedir.

Günlük alınması gereken miktar

Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü ile Sağlık Örgütünce kurulan uzmanlar kurulu, 0-12 yaşlarında günde 20 mg, 13 yaş ve üzerinde ise günlük 30 mg C vitamini alınmasını önermiştir. ABD Ulusal Araştırma Konseyi bu miktarların yaklaşık iki katını önermektedir. Ayrıca gebelik ve emziklilik için günde 30 mg ek C vitamini alınması söylenmiştir. Günlük C vitamini ihtiyacı erişkinler için 60 mg, gebelikte 80-90 mg, sigara içenlerde 100-200 mg kadardır. Alınabilecek en fazla doz 2000 mg/gün’dür. Bazı bilim adamları günlük 400 mg C vitamini alınmasını önermektedir. Çocukluk çağında yani hızlı büyüme döneminde, gebelikte ve emziklilikte, ateşli hastalık döneminde ihtiyaç artar.

Yeterli miktarda alınmadığı durumlarda;

Yorgunluk, kas zayıflığı, kaslarda ağrı hissi, enfeksiyon ve strese duyarlılık, ateş, iştah azalması, kansızlık, eklemlerde şişme, depresyon, nefes darlığı, skorbüt hastalığı görülebilir. Skorbüt özellikle diş ve diş etlerinde görülen kanamalar ve şişmelerdir. Ayrıca yara iyileşmesi sürecide C vitamini yetersizliğinde uzar.

Peki ya fazla tüketiyorsanız;

C vitamini suda eriyen bir vitamin olması sebebi ile ve vücutta depolanamaması nedeni ile fazla miktarda alım olduğumda vücuttan dışarı atılır; fakat alım uzun süreli çok fazla miktarda olursa böbrek taşları oluşma riski artmaktadır.
İshal, akyuvarların parçalanması, demir zehirlenmesi görülebilir. Yüksek dozlarda alındığında bağırsakta B12 vitaminini parçalayabilir. Kısaca her şeyi dozunda tüketmeliyiz.

Vücutta vitamin C yapılamamaktadır ve depolanmamaktadır. Bu nedenle günlük diyette vitamin C içeren meyve ve sebzelere yer verilmesi oldukça önemlidir. Zengin kaynakları inceleyelim;

Hepimizin bildiği gibi C vitamini turunçgillerde yani portakal, mandalina ve greyfurt gibi meyvelerde yüksek miktarda bulunmaktadır. Koyu yeşil yapraklı sebzeler, kuşburnu, kırmızı ve yeşil biber, patates, domates, karnabahar, çilek, turunçgiller, brokoli, kivi, ve kavunda iyi bir C vitamini kaynağıdır. Buradan da çıkarabileceğimiz sonuç C vitamini bitkisel kaynaklı besinlerde yüksek miktarda bulunur.

C vitamini güçlü bir antioksidandır. Ancak ısı ve ışığa karşı duyarlıdır. Besinler demir, bakır ve oksijen ile temas ettiğinde veya uzun süre bekletildiğinde C vitamini kaybı oluşmaktadır. O nedenle besinler soyulduktan veya doğrandıktan sonra en kısa sürede tüketilmeli ya da pişirilmelidir.

Gut Hastalığı ve C vitamini

C vitamini eklemleri etkileyen ağrılı, artrit tipi bir durum olan gut hastalığı riskini azaltma ile ilişkilidir. 40 yaşın üzerindeki erkeklerde yapılan uzun süreli bir çalışmada, günde 1000 ila 1,499 mg C vitamini alanların gut hastalığına yakalanma riskinin %31 azaldığı bulunmuştur.

Günde 1.500 mg C vitamini alan katılımcıların, gut hastalığına yakalanma riskinin takviye almayanlara göre yaklaşık yarısını taşıdığı bulunmuştur.

Soğuk Algınlığı ve Grip:

C vitamininin vücudun soğuk algınlığı ve virüslerle mücadele etme becerisinde rol oynadığı ve bağışıklık sistemine fayda sağladığı bir süredir bilinmektedir.

C vitamini, akciğerlerin ve solunum yollarının işlevlerini de geliştirebilir.

Astım hastalarında günde 1000 ila 2000 mg dozlarında C vitamini alımının, inflamasyona katkıda bulunan histamin üretimini azaltabileceği ve bu sayede astım semptomlarını iyileştirebileceği belirtilmiştir

Kalp-damar hastalığı

Yapılan çalışmalardan elde edilen bulgular, meyve ve sebze alımının yüksek olmasını daha az kardiyovasküler hastalık riski ile ilişkili olarak göstermektedir.

Oksidatif hasar kardiyovasküler hastalığın ana nedenlerinden biri olduğu için bu durum meyve ve sebzelerin antioksidan içeriğine bağlı olabilir.

Sağlıklı ve mutlu haftalar dilerim.
Editör: TE Bilisim