Bugün 15 Ağustos, bundan 561 yıl önce Fatih Sultan Mehmet komutasındaki Türk orduları Trabzon’u fethederek imparatorluk topraklarına dâhil etmişti. Böylece Trabzon, Birinci Dünya Savaşı’ndaki 2 yıllık işgal dönemi hariç tutulursa günümüze kadar Türk yurdu olarak kalmıştır.

Trabzon’un fethi hadisesi Türk siyasi tarihi açısından oldukça mühim bir gelişmedir. Zira Trabzon, bulunduğu jeopolitik konum nedeniyle her daim önemli bir merkez olmuştur. Trabzon fethedilmeden evvel bir başkent idi. Komnenos Hanedanı tarafından yönetilen Trabzon Devleti’nin başkenti olan şehir aynı zamanda Tarihi İpek Yolu’nun Karadeniz’e çıkış kapısı konumundaydı.

Trabzon’un fethinden önce Anadolu’da bazı kritik gelişmeler yaşanmıştır. Şehri elinde bulunduran Komnenos Hanedanlığı, Osmanlı Devleti’ne karşı ittifak arayışı içine girmiş ve bu kapsamda Akkoyunlu Uzun Hasan ile IV. Ionnnis’in kızı Theodora arasında bir evlilik tesis edilmiştir. 1458 yılında gerçekleşen bu evlilik Osmanlılara karşı yapılmış siyasi bir ittifaktı. Zira Uzun Hasan, Osmanlı Devleti’nin Doğu Anadolu’da kurduğu hâkimiyetten rahatsızdı. 1460’da Koyulhisar’ı alarak bu mesajı açıkça ilan eden Uzun Hasan, Theodora ile kurduğu evlilik sırasında, Trabzon’u Osmanlılardan korumaya söz vermişti.

Fatih, İstanbul’un fethi sonrasında sıranın kendisine geldiğini anlayan Komnenos Hanedanlığı, Avrupa’dan da yardım talep etmiştir. Zira Burgondia Dukalığına mektup yazılarak siyasi yardım talep edilmesi Osmanlı Devleti’nin dikkatinden kaçmamıştır. Kendisine karşı kurulan ittifakları dikkatlice takip eden Fatih, Anadolu’daki siyasi hâkimiyeti perçinlemek amacıyla 1461 yılında sefere çıkmıştır.

Bu arada Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan, Fatih’i Trabzon’u fetihten vazgeçirmek üzere annesi Sare Hatun’u aracı olarak Fatih’in yanına göndermiş fakat bir netice elde edememiştir. Osmanlı ordularının zorlukla ilerlemesi, yağan yağmurlar ve yaşanan sıkıntılar karşısında bu durumu fırsat bilen Sare Hatun, Fatih’in huzuruna gelerek bir kez daha şansını denemiş ve ikisi arasında şu konuşma geçmiştir:

-Hay oğul! Bir Durabuzun çün bunca zahmatlar çekmek nedür?

-Ana! Bu zahmatlar Durabuzun içun değüldür. Bu zahmatlar din-i İslam yolunadır.

Kendisini fetihten vazgeçirmek isteyen Akkoyunlu Hükümdarının annesi Sare Hatun’a, içinde bulunduğu zahmet ve sıkıntıları Allah için, İslam’ı yaymak için çektiğini ifade eden Fatih, Osmanlı Devleti’nin fetih siyasetini açık ve net bir şekilde ortaya koymuştur. 

Fatih ve Osmanlı orduları, 15 Ağustos günü şehrin önüne gelmiş ve aynı gün Trabzon, Osmanlı Devleti tarafından fethedilmiştir. Şehirde bulunan Komnenos ailesi mallarına ve canlarına dokunulmadan İstanbul’da ikamete mecbur tutulmuş, ardından Trabzon’a Türk nüfus yerleştirilmeye başlanmış, şehrin belli başlı kiliseleri Türk-İslam fetih geleneği çerçevesinde hemen camiye çevrilmiştir.

Türk tarihinin önemli gelişmelerinden biri olan Trabzon’un fethi, bu seneye kadar 26 Ekim günü kutlanıyordu. Alanında uzman tarihçilerin yıllarca süren uyarılarına rağmen devam eden bu uygulama bu yıl itibarıyla değiştirilmiş ve fethin gerçek tarihi olan 15 Ağustos fetih günü olarak kutlanmaya başlamıştır. Bu kararı alan Trabzon Valiliğini tebrik eder, Trabzon’un fethini bir kez daha kutlarım.