Irak’ta seçim sonuçları belli oldu. Kerkük’te Türkmenler iki vekil çıkarmayı başardı ama üç milyon Türkmen’in yaşadığı Irak’ta bu sayının en az 15 olması bekleniyordu.
Irak’ta siyasi tıkanıklık, ekonomik kriz, terör ve gelecek kaygısı altında sandığa gidildi? Peki bu seçimler Irak’ta yarınlara dair bir umut olur mu? Irak’ta neler değişir? Irak’ta özellikle Kerkük ve Erbil’de yaşayan Türkmenlerin durumu ne olur? Türkiye ve Irak arasında son dönemde kurulan sıcak ve samimi diyalog ticarete ve sosyal yaşama nasıl yansır? Geçtiğimiz günler içinde Irak’a giderek seçimler öncesi hem nabız tutan hem de Erbil’de Türkmen cephesini ziyaret eden gazeteci-yazar Ahmet Külekçi Irak’ta 10 Ekimde gerçekleşen erken seçimi değerlendirdi. Külekçi 3 milyon Türkmen’in yaşadığı Irak’ta seçim öncesi Türkmenler üzerinde yoğun bir baskının olduğunu dile getirerek “Bu seçimler kanımca şaibeli ve tartışmalıdır” ifadesini kullandı.
Şİİ LİDER SEÇİMİ KAZANDI
Irak’ta Ekim 2019’da uzun yıllardır süren olumsuzluklar ve kötü düzene karşı patlak veren geniş halk protestoları sonrası Adil Abdulmehdi başkanlığındaki hükümet istifa etmek zorunda kalmıştı. Irak İstihbarat Servisi Başkanı Mustafa el-Kazımi liderliğinde kurulan hükümet ise göstericilerin talepleri doğrultusunda erken seçimlerin 10 Ekim tarihinde yapılacağı kararı almıştı. Irak’ta 167 siyasi parti ve oluşuma bağlı 3 bin 249 aday bu seçimlerde yarıştı. Irak'ta nihai olmayan ilk seçim sonuçlarına göre, Şii lider Mukteda es-Sadr'a bağlı Sadr Grubu, 329 sandalyeli meclise 73 vekil gönderdi.Meclisin ikinci büyük grubunun ise 38 sandalyeyle eski Meclis Başkanı Muhammed Halbusi'nin (Sünni) liderlik ettiği Takaddum Partisi olduğu belirtildi.Eski Başbakan Nuri el-Maliki'nin Kanun Devleti Koalisyonu da 37 vekille üçüncü sırada yer aldı.Irak'ta 2003 yılından bu yana beşincisi yapılan seçimlerin, yüzde 41'le en düşük katılım oranına sahip seçim olduğu ifade edildi.
KERKÜK’TE İKİ TÜRKMEN VEKİL
Irak Yüksek Seçim Komiserliğinin açıkladığı sonuca göre, Kerkük'te Irak Türkmen Cephesi 2, Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) 2, Kürdistan Yurtseverler Birliği 3 ve Yeni Nesil Hareketi 1 vekil çıkarırken, Araplar da Mecliste 4 sandalye elde etti.Kerkük’ten seçilen Türkmen vekillerErşatSalihi ve Sevsen AbdulvahidCeddu.Irak Türkmen Cephesi (ITC) Yürütme Kurulu Üyesi Hicran Kazancı "Kürtler yaklaşık 6-7 milyonluk nüfusla 50 milletvekili çıkardı. Buna karşılık 3 milyona yakın Türkmen’in 2 vekilde kalması Türkmeneli’nde uygulanan siyasi, kültürel, ekonomik ve coğrafi asimilasyonun açık bir göstergesi. Nüfus bilimine göre bizim en az 15 ila 20 vekille temsil ediliyor olmamız gerekiyordu" diye konuştu. Ortaya çıkan tablo adil değil.
BAKAN AYDIN: SEÇİMLERE ŞAİBE KARIŞTI
3 Türkmen adayımızın olduğu Erbil’de ise seçim sonuçlarına şaibe karıştı iddiası var. Bu iddiaları Türkmen bakan Aydın Maruf’ta doğruluyor. Erbil’de yaşayan Türkmenlere sandık başında ve öncesinde büyük bir zorluk çıkartıldı. Irak'taki Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB), Erbil'deki seçim sonuçlarını reddederek oylama sürecinde hile yapıldığı iddiasında bulundu.KYB'nin resmi internet sitesi Pukmedia'da yayımlanan habere göre, partinin Erbil Yüksek Seçim Komitesi konuya ilişkin bir basın açıklaması yaptı.Komite açıklamasında, Erbil'deki seçim sonuçlarının değiştirildiği öne sürülerek, bu kentteki seçim sürecinin tamamen reddedildiği bildirildi.Açıklamada ayrıca, Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonuna şikayette bulunulduğu ve yanıt beklendiği kaydedildi.Seçimlerde birçok bölgede hile yapıldığını belirten Türkmen Bakan Aydın Maruf, "Kerkük başta olmak üzere Süleymaniye, Erbil, Altunköprü, Tuzla, Dakuk ve birçok bölgede hile var. Irak genelinde yapılan seçimlere Türkmenler ve Araplar itiraz ediyor. IKBY bölgesinde de Kürt partileri seçimlere itiraz ediyor. Goran ve İslami partilerin de oyları çok çalınmış. Onlar da çok itiraz ediyorlar" diye konuştu. Seçimlerde oy verme işlemi sırasında kullanılan elektronik cihazların 'sağlıklı olmadığını' ifade eden Maruf, "Oy kullanmak için cihaz kullanıldı. Bu cihaz sağlıklı değil ve seçim komisyonunda görev alanlar cihazı kullanmasını iyi bilmiyorlardı" dedi. Maruf ayrıca seçimlere katılımın çok az olduğuna dikkat çekerek "Irak'ta olan siyasi ve ekonomik güvensizlik ile maaş sorunu, seçimlere katılımın az olmasında etkili bir rol oynadı" diye devam etti.
SEÇİMLERDEN SONRA İSTİKRAR OLUR MU?
Iraklı gazeteci ve siyasi analist Mustafa Sadun, “Bu seçimlerle mevcut siyasi haritanın değişeceğini söylemek zor ancak bu seçimler şaibeden uzak şeffaf şekilde gerçekleştirilirse değişimin temel yapı taşını oluşturabilir ve eskisinden farklı bir parlamento yapısı ve hükümet meydana getirebilir.” değerlendirmesi yapmıştı. Irak’ta 2003 sonrası yapılan tüm seçimlerin kendine özgü güvenlik atmosferi olduğunu dile getiren Sadun, bu seçimlerin hem “erken seçim” özelliği taşıdığı hem de halk kızgınlığının zirvede olduğu ve geçiş hükümetinin bulunduğu hassas bir ortamda yapılacağına dikkati çekti.Sadun, “Geleneksel siyasi partiler arasında ciddi bir çekişme ve rekabet yaşanıyor ve buna karşılık genç siyasi hareketler de ilk defa seçimlere katıldı” diyerek, değerlendirmesini şöyle sürdürdü:“Bu seçimler belki de Irak’ın gelecek 8 ile 12 yılının siyasi haritasını oluşturacak. Bu da ülkede nisbi de olsa istikrarı sağlayabilir.”
IRAK’TA TÜRKMENLERİN DURUMU NE OLACAK?
Irak Kürdistan Bölgesi'nin (IKB) başkenti Erbil'de 12'si Türkmen partisi 19 oluşum, Irak parlamento seçimlerine katılmayarak, Kürdistan Demokrat Partisi'ni (KDP) destekleyeceklerini deklare etmesi ise ayrı bir tartışma konusu. Bu da Türkmenlerin kendi içinde nasıl bölündüğünün açık bir göstergesi.Irak'ta Arap ve Kürtlerden sonra üçüncü büyük etnik grubu olan ve Şii ve Sünni Müslümanlardan oluşan Türkmenlerin çoğu; Telafer, Musul, Erbil, Altun Köprü, Kerkük, Tuzhurmatu, Kifri ve Hanekin olmak üzere ülke genelinde yaşamlarını sürdürüyor.Ülkenin önde gelen Türkmen partisi Irak Türkmen Cephesi (ITC), Mayıs 2018 seçimlerinde üç, Türkmen Bloku ise beş sandalye ile Irak Parlamentosunda yer aldı.
NEDEN KDP’Yİ DESTEKLEDİLER?
IKB'de 2010 yılından bu yana başta Erbil olmak üzere Irak Türkmen Cephesi (ITC), üç adayla Irak Parlamento seçime katıldı ancak adaylarının hiçbiri seçilemedi.Diğer Türkmen partileri ise başta KDP olmak üzere bölgedeki diğer partileri desteklerken, 2018 seçiminde KDP'den parlamentoya giren Türkmen Beşir Haddad, Irak Parlamentosu ikinci başkan yardımcısı olarak seçildi.Türkmenler, aralarında tartışmalı bölgelerin bulunduğu Irak genelinde ise ITC'den üç, Türkmen bloğundan beş olmak üzere toplam sekiz sandalye kazanırken, parlamentoda Türkmen kotası bulunmuyor.IKB Parlamentosu'nda da 11 kota sandalyeden Türkmen Kalkınma Partisi 2, Türkmen Reformu 1, Millet Partisi 1 ve ITC'nin 1 sandalyesi bulunuyor.12'si Türkmen partisi 19 Türkmen parti, dernek ve hareketi 29 Eylül'de yayımladıkları ortak bildiride 10 Ekim'de yapılacak Irak parlamento seçimlerinde Kürdistan Demokrat Partisi'ni (KDP) destekleyeceklerini açıklamışlardı. Kerkük’te iki vekil çıkaran Türkmenler Erbil’de ise hayal kırıklığı yaşadı
