Eğitimin çözemediği hiçbir sorunun olmadığına hepimiz inanmışız. Ama gelin görün ki, eğitim düzeyi artıkça sorunlar daha bir çıkılmaz hal alıyor.
O zaman acaba eğitimde mi bir sorun var? Neden, “Eğitimde bir sorun var mı?” Sorusunu tartışmaktan geri duruyoruz? Eğitimde sorun olup olmadığını anlamak için öncelikle eğitimin amaçlarına bakmak lazım.
Unutmamak gerekir ki eğitimin amaçlarını 1973 yılında yazmışız. Bu yılların demokrasinin kesintiye uğradığı yıllar olduğunu da unutmamalıyız. Demokrasinin askıya alındığı bir dönemde yazılan “Milli Eğitim Temel Kanunu” ne kadar demokratik ve ne kadar milli olabilir?
Eğitim sistemini tartışmaya amaçlardan başlamadıkça eğitimin sorunları çözememe sorunumuz devam edecektir. Eğitim amaçları iyi insan yetiştirmemiz gerektiğine vurgu yapıyor. Ama iyi insanın nasıl yetişeceğine ilişkin bir şey söylemiyor. Kaldı ki eğitimin amaçlarını mükemmel yazmakla da iş bitmiyor.
Bu amaçları gerçekleştirecek olan öğretmenler bu işin ne kadar farkındadırlar? Eğitim sisteminin temel öznesi kim ne derse desin öğretmenlerdir. Öğretmenleri eğitim sisteminin amaçlarından haberli ve idealist yetiştirebiliyor muyuz? Hayır. Çünkü yetiştirdiğimiz insan, kendini kurtarmak ve kısa yoldan hayatı yaşamak gibi ideallerle yetişiyor. İnsanın yetişmesi aileden başlayan okulla devam eden bir serüvenle gerçekleşmektedir. Ancak sosyal çevre, sanal dünya, TV, internet gibi pek çok etkenler de insanın yetişmesinde rol oynamaktadır.
O zaman bütün sorunun sebebi olarak salt öğretmenleri göstermek, onlara haksızlık olmaz mı? Bir bakıma evet. Ama toplum öğretmeni çocuklarının iyi insan olarak yetişmesi için yetiştirmedi mi? Öğretmenler yeni nesilleri iyi insan olarak yetiştirmek için ücret alıyorlar. Aldığı ücretin yeterli olup olmadığı bir tarafa, bu ücretin hak edilip edilmediğinin hesabını yapmak gerekmez mi? (Ne yazık ki “hesapverebilirlik” kavramı eğitim yönetiminin alanyazınına yeni yeni girmeye başladı). Yoksa yetiştirdiğimiz insan tipinin, haktan hukuktan anlamadığını mı düşüneceğiz? İnsan birçok boyutlu bir varlık olmasına rağmen, biz sadece onun maddi yönü ile ilgilenirsek, insanın eksik kalacağını anlamak için bilge olmaya gerek yoktur. Duygusal bir varlık olan insanın duygularını eğitmeyen bir sistem eksiktir. Sosyal yönünü eksik bıraktığımız bireyin sağlıklı bir insan olduğunu söyleyebilir miyiz? İnsanı insan yapan ruhunu, eğitim sistemi ne kadar önemsiyor? Varsa yoksa sınav!..
Okulların niteliklerini de sınavlardaki performanslarına göre belirlemedik mi? Oysa okulların niteliği yetiştirdiği “iyi insan” sayısı ile belirlenmeliydi. Ve bütün okullar nitelikli okullar olmadıkça toplumsal adaleti sağlamak mümkün olmayacaktır. Türk Eğitim Sistemini yeni bir bakış açısıyla masaya yatırarak, nasıl bir insan yetiştirmek istediğimize yeniden karar vermenin zamanı geldi ve geçiyor. Toplumsal sorunları çözmenin anahtarı olan eğitimin sorunlu olması, sorunların daha da karmaşık hal alacağının işaretini vermektedir. Kendisi sorunlu olan bir sistemin, işlevsel olmadığını artık anlamak gerekiyor. İşlevsel olmayan bir sistemin okullarının nasıl işlevsel olacağını da anlamakta zorlanıyoruz. Eğitimin yeni bir bakış açısıyla masaya yatırılması, öncelikle eğitimden gelen bir Milli Eğitim Bakanının varlığı ile mümkün olabilir. Ne yazık ki bu umudumuz da suya düştü. Çünkü eğitimci bir bakan da milli eğitimin sorunlarını çözmede başarılı olamadı. Artık eğitimden gelen bir bakanı beklemek gibi bir umudumuz da kalmadı. Sonuç, bütün sorunları çözmesi gereken eğitimin kendisinin, maalesef sorunlu olmaya devam ettiğini gösteriyor.
