Ülke genelinde koronavirüs ile mücadele sürüyor. Virüsten dolayı uzun süre gönüllü karantina uygulandı. Bu süreçte esnaf dükkanını kapattı. Yeni normalleşmenin başladığı süreçte dükkanlar, mağazalar bir bir kapılarını açmaya başladı.
Koronavirüsten dolayı küçük esnaf zor bir süreçten geçiyor. Süreçten en çok etkilenen ise küçük esnaf oldu. Trabzon esnafı, salgından önce de işlerinin olmadığını salgınla birlikte durma noktasına geldiğini belirterek, yetkililerin gerekli destekleri sağlamasını istedi.
Trabzon’da onlarca esnaf kredi, vergi, kira ve faturalarını ödeyemediği iş yerini kapattı. Ekonomik olarak en çok etkilenen esnaf, virüs sürecinde neler yaşadığını gazetemiz vasıtasıyla dile getirdi. İşte esnafın o açıklamaları:
KORKU VE ENDİŞE VAR
50 yıldır mefruşat işiyle uğraşan Orhan Özyurt, “Esnaf olarak sürecin ilk aylarında insanlarımızda tedirginlik olduğunu fark ettik, bizim için kısıtlamalar oldu, akabinde esnaf olarak korktuk, eski esnaf olduğumuz için ayakta durabiliyoruz düğün sezonu iptal olduğu için satışlarımız son 3 aydır ve yaz sezonu için pek ümitli değil çalışanlarımız ve dükkân kirasıyla boğuşmaya çalışıyoruz” dedi. “Eski esnaf olduğumuz için tedbirimiz sadece covid değil ileriye dönük olduğu için ayakta kalmaya çalışıyoruz ama süreci sancılı ve zararlı geçiyorum, bankalar ödeme veriyor eski bir esnaf olduğumuz halde 100 bin TL zararlıyım sürekli borçla ayakta duruyoruz, insanlarımızda korku ve endişe olduğu için dışarı alışverişe çıkan vatandaşlar alışveriş yapmıyor.” diye konuşan Özyurt, “50-60 yıldır devletimize vergi ve her türlü ödemelerimizi yapıyoruz devletimizden ufak da olsa yardım ve vefa bekliyoruz” ifadelerini kullandı.
GELİR GİDER DENGESİZLİĞİ YAŞADIK
Kemeraltında uzun yılardır ayakkabı dükkânı işleten Serhat Ustaömer, “3 aylık süreç içerisinde ilk 1 bucuk ay dükkânımızı yasaklarla beraber tamamen kapattık, buradaki birçok dükkân ve mülk kira olduğu için üstüne sokağa çıkma yasağı ile birlikte zincirleme bir gelir gider dengesizliği yaşadık. Yeni normalleşmeyle birlikte başladık ama 2-3 önceden geliyormuşuz gibi sürekli bir önceki ayın borcunu ödeyerek önümüzdeki ayların limitini harcamış oluyoruz bu da bize artı bir ödeme yükü bindiriyor.
Yerel vatandaşlarımızdan çok Ortadoğu ülkelerinden gelen turist kafilelerin gelmemesi satışları dibe vurdurdu yurt dışı girişler açılsa dahi pandemi süreci bitmediği takdirde esnaf, tabiri caizse kızılcık şerbeti içmeye devam edecek. Kapıların açılıp kapanması hiçbir anlam ifade etmiyor. Bu sürecideki ekonomik sıkımızı sürekli cepten harcadık, Ekonomik dolar manipülasyonunda ve FETÖ darbesinde de ekonomik sıkıntı geçirdik. Fakat Haziran ayı ile beraber azda olsa bir ivme yakalamaya başladık vergi borcu olmayan esnaf kredisi kullanmayan borcunu ödeyene devlet yardım ediyor ama şu süreçte ayakta durabilen esnaf ya borç yada birikimi sayesinde durabiliyordur yoksa ölmüşüz ağlayanımız yok” dedi.
DURUM İYİ GİTMİYOR
Telefon satışı işleri ile uğraşan Olcay Bahadır, Pandemi sürecinde hali hazırda elektronik ürün pazarının içinde olduğu için yurt dışı ürün alış verişindeki aksamalar ve sokağa çıkma yasaklarıyla beraber işlerin durma noktasına geldiğini süreci sancılı bir şekilde geçirdiğini söyledi.
Bahadır, şunları kaydetti: “Küçük esnafların kiralar konusunda faiş fiyatlar can yakarken artı stopajlar fiyatları 2-3 katına çıkartırken gelir elde edememenin ağır yüküyle yüzleşmek zorunda kalıyoruz. Ödemelerimizi zam olmadan faiz olmadan yapıyoruz fakat gelir olmaması gelir gider dengesizliği yaşamamıza neden oluyor. Devlet yardımı tam anlamıyla desteklenmedi şöyle desteklendi stopaj vergisi ve sigorta ödemeleri 3 süreyle erteledi fakat süreç bu şekilde gitmesi yeni paket ve esnafı ayağa kaldıracak hamleler yapması gerekiyor ki küçük esnafın yüzü gülsün biz gülelim ki Trabzon gülsün. Akabinde elektronik ürünlere getirilen ek vergiler vatandaşın alım gücünü negatif düzeyde etkiledi, kasamıza giren ek bir ödeme olmadı devlet tam anlamıyla bizleri desteklemedi cebimize ve kasamıza giren hiçbir görmedik. Varsa girdi diyen esnafımız gelsin bizle paylaşsın bizde bir şeyi yanlış yapıyoruz demek ki doğru şeyleri öğrenelim erteleme ile öteleme ile yok krediyle bu işlerin çözüleceği bir durum yok, işsizliğin %13 bandını aştığı memleketimizde durumlarımız pandemi süreciyle hiç iyi gitmemektedir.”
KİRA VE GİDERLER BORÇLANARAK KATLANIYOR
Burak Şahin ise Yöresel ürünlerin satışı konusunda tecrübeye sahip iş yeri çalışanı bir çalışan olarak süreci yorumladı. Şahin, “Pandemi süreci olmasa adım atacak yer olmayan dükkân adeta sinek avlıyor.
Daha çok turizm sezonu ile beraber canlanan pazarın turizmin olmamasıyla dipte zaman geçirmek için dükkân açılış kapanış saatleri çok esnek ürünler tazeliğini satışın olmamasıyla birlikte yitirmeye yüz tutuyor ödemesi planlanan kira ve giderler borçlanarak katlanıyor. Her esnafın geçirdiği zorlu süreci; herkesin yaşadığı zorluklarla yaşıyoruz. Temmuz ve Ağustos ayını atlatabilen atlatacak atlatamayan ayakta duramayan iflas bayrağını çekmesi ufukta uzak olmayan bir görüntü çizelgesi var. Her dönem olduğu gibi ödeme sorunu yaşamak maddi yükümüzü daha çok katlıyor ve can yakmaya devam edecek gibi duruyor” dedi.
SÜREÇ CANIMIZI YAKACAK
Covid-19 salgını sürecinde canı yanan esnaf olurken süreci canı yanmadan atlatmaya çalışan işini sağlam kazığa bağlayan esnaflarda var bu süreç içerisinde süreci hafif sıyrıklarla atlatmaya çalışan Gökhan Terzi, “Dünyayı etkileyen bir süreç olmasıyla sokağa çıkma yasağı ve alılan önlemlerin insan sağlığı için maddi çıkarlardan daha önemli olduğunu kaydederek çalışanların maaşlarının bir kısmını devlet yatırdı fakat ister istemez mal sahipleri kiracıların kiralarını ertelese de daha sonra tamamını alacağı için her esnaf aynı sorunlarla karşılaşıyor.
Personel harici maaşlara eklenen yardımlar dışında yardım almadıklarını ifade ederek, müşteri azlığı hastalık korkusu herkesi alışverişte geri planda tutuyor her ne kadar dükkânlar açık olsa da kimse günü karla kapatarak günü sonlandırmıyor sürecin uzaması her esnafın canını yakmaya devam edecek gibi duruyor” ifadelerini kullandı.
ZOR DURUMA DÜŞTÜK
Salgın sürecince yaşadığı bir takım sorunları dile getiren mağaza sahibi Burak Turhan gazetemize dili vardığınca yaşadığı sorunları dile getirdi. Turhan, “Açıklanan paketler maddi yönden bize dokunmadı desek yalan olmaz büyük oyuncu olan mağazalara pasta dağıtıldı. Küçük esnaf hor görüldü. Yeri geldi 40 gün mağazamızı kapattık fakat yine kiramız alındı. Borçlarımızı ödemeye devam ettik.
Belediye vergi ve stopaj vergilerini almaya devam etti fakat bankalara yönlendirildik 6 ay karşılıksız fakat sonra geri ödemesi yapılacak şekilde biz zor duruma düştük esnaf olarak bir örnek vererek karşılaştırma yaparak bir insan borcunu ödeyemiyor evi yıkılmak üzere nerdeyse ama sen git bankayla faizli bir şekilde sorununu gör bu doğru değil olmamalıdır bizler faizli bankalara mahkûm edilmemeliyiz devlet bir şekilde elimizden tutmalı Devlet bu sorunları yaşayan esnaf kardeşlerimizin refahını sağlaması gerekiyor. Merkezi sokak ve caddelerdeki esnaf kan ağlıyor desek yeridir bizler ana caddelerde böyleysek ara sokaklardaki esnaf kardeşlerimize Allah daha çok yardım etsin, kısa çalışma ödeneği de bir yere kadar devlet her ne kadar bir şey yapmaya çalışsa da paylaşım adil değil açıklanan paketler ve düzenlenmeler tekrar gözden geçirilmeli” ifadelerini kullandı. Yaşadığı sorunları özetleyen Esnaf Turhan, “İkinci bir pandemi salgını mücadelede daha büyük bir kaos ortamı oluşturacaktır, biz küçük esnaf olarak bir nebze sorunları yaşarken şanslıyız bizden büyük maddi yük altındakiler daha çok sorunlarla karşılaşıyor. Kurumsal olamayan esnaflar zor durumda kalmaya devam edecektir biz bu konuda destek bekliyoruz” dedi.
YÜK GİDEREK ARTACAK
Koronavirüs salgını Trabzon esnaflarının canı yanmaya devam ediyor, her esnafın olduğu gibi Emine Çağlar da, “satışların azlığı ve borç ve gelir gider dengesinde yaşanan sorunlardan kaynaklı küçük esnafın yaşadığı sorunların git gide büyüyerek yükün de artacağı bunun yanında bölgede dükkanların kiraları da çok yüksek.
Bu esnafları zor durumda bırakıyor. Bu durumda dükkân sahiplerinin de elini taşın altına koyması lazım. Sonuçta bu yük hepimizin sırtındadır” diye belirtti. Salgından önce de işlerimiz çok iyi değildi zaten. Salgınla beraber hiç iş yapamaz duruma geldik. Eski günleri arar olduk” dedi. Destek olunmaması durumunda binlerce insanın yoksullukla karşı karşıya kalacağını belirten, Çağlar, “Biz de kapatmayı düşünüyoruz. Faturalarımız, vergilerimiz, kiramız var. Bunları ödeyemiyoruz. Her gün bir kademe aşağıya iniyoruz. Süreç çok kötü. Bizler küçük esnaflarız, daha çok canlar yanmadan esnafların elinden bir an önce tutulmalı” şeklinde konuştu.
SİFTAHSIZ DÜKKÂN KAPATIYORUZ
Bölge esnaflarından Furkan Çetin, “Esnafların iş yapamaz hale geldiğini, esnafın siftahsız dükkân kapattığını belirterek, salgın sebebiyle onlarca meslek kolundaki esnaflar faaliyetlerine ara verilirken diğer meslek kollarındaki esnaflar da siftahsız dükkân kapatıyor.
Ancak kira, stopaj, elektrik, su, doğal gaz gibi enerji maliyetleri, sosyal güvenlik primleri gibi ödemeleri devam ediyor. Bu sebeple, salgın sebebiyle ticari faaliyetlerine geçici süre ile ara verilen dükkânımız başta olmak üzere tüm esnaf kardeşlerimize özel bir paket hazırlanmalı. Hiçbir engel ve prosedür olmaksızın talepte bulunan her esnafımıza sıfır faizli, en az bir yıl geri ödemesiz, minimum 50 bin TL kredi imkânı sağlanmalıdır.” diye konuştu.
