Güneydoğu ve Doğu Anadolu’da 2023 seçimleri sandığa nasıl yansıyacak? Kardeşlik projeleri ve gönül köprüleri çalışmaları ile bölgede gitmediği il ve ilçe kalmayan gazetemiz yazarı aynı zamanda Küresel Gazeteciler Konseyi Denetleme Kurulu Başkanı Ahmet Külekçi çok çarpıcı bir dosya hazırladı? İşte Külekçi’nin kaleminden Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesinde seçimler öncesi son durum
SANDIKTA ÇOK BÜYÜK BİR DEĞİŞİM YAŞANACAK?
Güneydoğu ve Doğu Anadolu’da 2023 seçimleri öncesi derin bir belirsizlik hakim. Bu sessizlik sandıkta büyük bir oy patlamasına dönüşecek? Geçmiş yıllara oranla çok daha farklı çok daha keskin bir durum söz konusu. Kararsızlar bile şimdiden kararını vermiş durumda. Seçimlere daha çok var ama bölgede yaşayan insanlar çoktan kararını verdi bile.. AK Parti hükümetinin elindeki en büyük avantaj terörün sıfırlanması güven ve huzur ortamının sağlanması ve ulaşımdan içme suyuna, park ve spor alanlarından sosyal projelere varana kadar yüzlerce alt yapı yatırımı kısa sürede tamamlanarak bölge halkının hizmetine sunulması. Muhalefetin ise elindeki en büyük koz bölgede artarak devam eden işsizlik, göçmen sorunu, demokrasi ve özgürlük talepleri.40 yıldır terör belası ve ateşinin tam ortasında kendini bulan bölge halkı geleceğe umutla bakmak ve yarınlarını garanti altına almak istiyor.
2014 YEREL SEÇİMLERİNİ İYİ OKUMAK GEREK?
AK Parti 2014 yerel seçimlerinde Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesinde kazanmış olduğu belediyeleri elinde tutabildi, birçoğunu da oldukça büyük bir farkla kazandı. Bu illerden Şanlıurfa, Malatya, Erzurum gibi şehirlerde tek başına oyların yüzde 60’tan fazlasını alan AK Parti, birçoğunda ise ittifak ortağı MHP ile birlikte oyların yüzde 70’ten fazlasını elde etti. Adıyaman ve Şanlıurfa gibi AK Parti’nin kalesi olarak görülebilecek illerde aday çıkarmayıp Saadet Partisi’ni destekleyen HDP bu şehirlerde yine de AK Parti’ye kaybettiremedi.Bu sonuçları daha etkileyici yapan unsur, AK Parti’nin bu şehirlerde kazanmasını sağlayan farkın küçük bir oy değişikliğinden değil, ciddi oy kazanımlarından kaynaklanıyor olması. AK Parti, HDP’den geri aldığı bu şehirlerden Şırnak’ta oyların yüzde 62, Ağrı’da ise yüzde 56’sının adresi oldu.
AĞRI VE ŞIRNAK’TA TERS KÖŞE!
Bu sonuçlara göre AK Parti, 2014 yılında oyların yalnızca yüzde 38’ini alabildiği Ağrı’da 14 puan, Şırnak’ta ise 45 puanlık bir artış gerçekleştirdi. İl bazında AK Parti’ye üç şehir kaybeden HDP, 2014 yerel seçimlerinde MHP’nin kazanmış olduğu Kars’ta ilk sırada yer alırken, Tunceli’yi ise Türkiye Komünist Partisi’ne (TKP) kaybetti. Merkez ilçesini TKP, geri kalan yedi ilçesinin beşini CHP, ikisini ise AK Parti’nin kazandığı Tunceli’de böylelikle HDP tamamen silinmiş oldu. HDP 2014 seçimlerinde ilçe belediyeleri kazandığı Elazığ, Bingöl gibi şehirlerde ise 31 Mart seçimlerinde hiçbir ilçeyi kazanamadı. Elazığ, Bingöl gibi şehirlerden tamamen silinen HDP yine bölgede pek çok şehirde de oldukça zayıf bir görüntü verdi. Merkez ilçesiyle beraber yedi ilçeli Bitlis’te tek bir ilçede birinci gelebilen HDP, Kars ve Iğdır’da Merkez ilçelerini kazanmakla beraber bu iki şehirde de başka hiçbir ilçe belediyesini kazanamadı.
AK PARTİ VE MHP İTTİFAKI NE GETİRECEK?
AK Parti’nin MHP ile kurduğu seçim ittifakı, bölgedeki kayyum atamaları ve terörle mücadeleden taviz verilmemesi AK Parti’ye oy kaybettirecek hatta AK Parti bölgede haritadan tamamen silinecekti. Ancak görülen o ki AK Parti değil haritadan silinmek, pek çok ilde HDP’yi haritadan sildi. Özellikle bölgede yaşayan Kürt vatandaşlar HDP’nin bölgede sürdürdüğü etnik milliyetçilikle arasına mesafe koymuş, 2015 yazında başlayıp pek çok bölge yerleşkesini darmadağın eden PKK-HDP hendek kalkışmasının faturasını HDP’ye kesmiştir. Bununla beraber geçmiş seçimlerde rakibi AK Parti’nin milletvekili adayı dahil pek çok temsilcisini, il ve ilçe başkanını katleden, kaçıran PKK’nın bu korku siyaseti başarı şansını yitirmiştir. Türkiye’nin kararlılıkla sürdürdüğü terörle mücadele politikaları bölgede PKK’nın tehdit ve cebirle oy kazanma taktiklerini boşa çıkarmıştır. Bugüne kadar kazandığı il ve büyükşehir belediyelerini her seçimde korumasını bilen HDP için bölgede artık tehlike çanları çalıyor denilebilir.
HDP UMUT DEĞİL!
Diyarbakır Dicle Üniversitesi Öğretim Üyesi Vahap Coşkun ise HDP'ninbölgede oy kaybetmesini şu şekilde özetliyor:"Birincisi, HDP'nin 2015'ten sonra hendekler nedeniyle seçmeni ile arasına giren mesafe henüz kapanmış değil. HDP bu konuda bir özeleştiri fikri geliştirmedi, seçmenini bu konuda ikna edecek bir politika üretemedi, bu yüzden o mesafe hala varlığını koruyor."Vahap Coşkun, HDP'nin oylarını düşüren bir diğer nedenin seçim bölgelerine uygun aday profillerinin olmamasına bağlıyor. "HDP çok ciddi sorunlarla karşı karşıyaydı. Demirtaş ve milletvekillerinin tutuklu olmasından, teşkilatlarını fiili olarak çalıştıramayacak duruma gelmesi de önemli bir diğer etkendi" diyor.2017 yılında Diyarbakır'da kurulan Rawest Araştırma Şirketi, Kürtlerin yaşadığı kentlerde yaptığı araştırmalarla adını duyurmaya başladı. Şirket müdürü RojesirGirasun, HDP'nin bölgede oylarını düşürmesinin nedenlerini sahada eskisi gibi aktif olmamasına, güçlü aday tercihleri yapamamasına, seçim performansının düşük olmasına ve yeni bir umut yaratamamasına bağlıyor.
CHP’YE DİKKAT!
Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesinde hem yerel hem de genel seçimlerde yıllardır istediği başarı grafiğini yakalamayan ana muhalefet partisi CHP’de bu kez işler sıkı tutuluyor. CHP bölgeyi adeta abluka altına almış durumda. Genel Merkezden heyetler bölgedeki aşiretler ve kanaat önderleri ile ciddi anlamda temas halinde .Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu’nun bu noktada özel bir ekibi var. A Takımdan bir çok isim bölgeye giderek ziyaretlerde bulunuyor nabız tutuyor. Son yerel seçimlerde özellikle İstanbul-Ankara ve İzmir’de HDP ile kurduğu güç birlikteliğini bu kez bölgenin tamamına yaymak isteyen CHP HDP oylarının kendilerine kayması noktasında ise ince bir politika çiziyor. CHP bölge halkına “şimdiye kadar ya AK Parti’ye yadaHDP’ye oy verdiniz. İki parti de size bir şey kazandırmadı CHP olarak artık biz varız. İkisine de mecbur değilsiniz CHP olarak biz sizlerin oylarınıza talibiz” mesajı veriyor. CHP’nin bu algısı ne kadar fayda getirir önümüzdeki süreç gösterecek? Ama bir gerçek var ki CHP’ninbölgede oylarında ciddi bir artış olacağı kesin.Çok yakında başta Diyarbakır olmak üzere bazı aşiretlerin ise toplu olarak CHP’ye destek vereceği yönünde açıklama yapması ya da partiye katılım yapması bekleniyor. Yeni kurulan DEVA ve Gelecek Partisi de bölgede ciddi anlamda oylarını artırma noktasında gayret gösteriyor ve karşılık görüyor.
HABER: AHMET KÜLEKÇİ
