Halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen diyabet, günümüzde milyonlarca insanı etkileyen ciddi bir sağlık sorunu. Ankara Atatürk Sanatoryum Eğitim ve Araştırma Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Arif Ülkü Yener, diyabetin en sık körlüğe yol açan hastalıklardan biri olduğunu vurguluyor. Dünyada 240 milyon diyabet hastası bulunduğunu ve bu sayının 2030 yılında 440 milyona çıkmasının beklendiğini ifade eden Yener, özellikle diyabete bağlı gelişebilen "diyabetik retinopati"ye karşı düzenli göz kontrollerinin hayati önem taşıdığını belirtiyor. Şekerin göz arkasındaki damarları etkileyerek görme kaybına yol açabileceğini belirten uzman, erken teşhisin görme sağlığını korumak için kritik olduğunu söylüyor.
Diyabetik retinopati nedir ve nasıl oluşur?
Diyabetik retinopati, şekerin gözün arkasındaki damarlarda yaptığı tahribat sonucu ortaya çıkan bir göz hastalığıdır. Şekerin damarları etkileyerek kan akışını azaltması, damar endoteli kalınlaşması ve bazı maddelerin salınması retinada sızıntılara yol açar. Bu süreç, retinada yeni damar oluşumunu tetikleyebilir ve yeni damar oluşumu en sık görme kaybına neden olan durumdur. Özellikle insülin kullanan hastalarda yeni damar oluşumu, optik sinir başında başlayabilir ve retinanın diğer taraflarına da yayılabilir. Bu damarlar kırılgan olduğundan, retina yırtıkları ve göz içi kanamalara neden olabilir.
Kimler risk altında ve hangi yaş grupları etkileniyor?
Diyabetin iki tipi bulunur: Tip 1 ve Tip 2. Tip 1 diyabet, genç yaşlarda başlar ve pankreastaki insülin üreten hücrelerin yetersiz çalışması nedeniyle diyabetik retinopati riski yüksektir. Tip 2 diyabet ise genellikle yetişkinlerde görülür. Araştırmalara göre, Tip 1 diyabetli hastaların yüzde 90’ında ve Tip 2 diyabetli hastaların yüzde 60’ında 20 yıl ve üzeri sürelerde diyabetik retinopati gelişiyor. Hastalık genellikle 20-70 yaş arası görülüyor. Diyabet süresi uzadıkça gözde retinopati gelişme riski de artıyor.
Belirtiler, tedavi ve göz kontrolleri
Diyabetik retinopati, hastalığın evresine göre farklı belirtiler gösterebilir. Bazı hastalar çift görme şikayetiyle başvurabilir; bu durum, şekerin beyin sinirlerine etkisinden kaynaklanır. Yeni damar oluşumu ve sarı nokta ödemi, görme kaybına yol açabilir. Tedavi yöntemleri arasında lazer tedavisi, retina cerrahisi ve göz içi enjeksiyonlar bulunur. Uzmanlar, retinopati tespit edilmemiş hastaların yılda bir kez, retinopati gelişmiş hastaların ise evresine göre 3-4 ayda bir göz doktoruna muayene olmasını öneriyor.
Göz sağlığını korumanın önemi
Diyabet sadece retinayı değil, kornea, optik sinir, katarakt ve glokom gibi diğer göz yapılarını da etkileyebilir. Şeker hastalarının hem şeker düzeylerini kontrol altında tutmaları hem de düzenli göz kontrollerini aksatmaması, görme kaybının önlenmesi açısından kritik bir önlemdir. Erken teşhis, görme kaybının önlenmesi ve tedaviye hızlı başlamak için hayati öneme sahiptir.
