Et fiyatı arttı ama çiftçinin geliri düştü
Et fiyatlarında son aylarda yaşanan hızlı yükseliş, tüketici kadar üreticiyi de yakından ilgilendiriyor. Ancak bu yükselişten kazançlı çıkan yalnızca piyasanın aracısı oluyor. Kars Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Başkanı Eren Alp’e göre, üretici uzun süredir emeğinin karşılığını alamıyor. Ağustos ayından bu yana hayvan fiyatlarında yaklaşık 20 bin lira düşüş yaşandığını belirten Alp, bu durumun üreticileri ciddi biçimde zora soktuğunu vurguladı. Artan maliyetler ve düşen alım fiyatları nedeniyle pek çok üretici damızlık ineklerini kesime göndermek zorunda kalıyor.
Et fiyatları rekor kırıyor, üretici zarar ediyor
ODMD’nin son verilerine göre karkas etin kilogram fiyatı 530 ila 550 lira arasında değişirken, üretici bu artıştan neredeyse hiç fayda sağlayamıyor. Erzurum Aşkale Ziraat Odası Başkanı Selçuk Güney, ete gelen fiyat artışlarının ancak yüzde 10’unun hayvan fiyatlarına yansıdığını söylüyor. Hayvan başına fiyat düşüşü ise çifte hesaplandığında 40 bin lirayı buluyor. Bu fark, küçük aile işletmeleri için sürdürülebilirliği zorlaştırıyor. Damızlık niteliğindeki hayvanların bile et fiyatına satılması, sektörde geleceğe dair büyük bir kaygı yaratıyor.
Şap hastalığı ve ithalat dengeleri bozdu
Üreticinin yaşadığı sıkıntının bir diğer önemli sebebi ise hayvan hastalıkları ve ithalat politikaları. Eren Alp, şap hastalığının hayvanlarda kilo kaybına neden olduğunu, üreticiye ciddi zararlar verdiğini belirtiyor. Ayrıca hastalık sonrası iyileşme süreci en az 6 ay sürüyor. Bu süre içinde üretici borç ödemeye devam ederken herhangi bir destek alamıyor. Öte yandan, yurtdışından getirilen angus gibi ırklar da yerli üreticiyle rekabette haksız bir avantaja sahip. Üreticinin emeği değersizleşirken dışa bağımlılık giderek artıyor.
Üretimden uzaklaşan çiftçi sektörü tehdit ediyor
Hayvan fiyatlarının istikrarsız seyretmesi ve kazançlı olmayan bir üretim süreci, çiftçileri sektörden uzaklaştırıyor. Kars’ta 650 bin büyükbaş hayvan olmasına rağmen üretim temposu düşüyor. Eren Alp, sadece bu yıl 172 bin buzağıya küpe takıldığını ancak damızlıkların kesime gitmesinin gelecek yıllarda bu rakamların düşmesine neden olabileceğini söylüyor. Artan belirsizlik, özellikle küçük aile işletmelerini sektörden çıkmaya zorlarken, sürdürülebilir bir hayvancılığın temelleri de zayıflıyor.
Et fiyatları yükselirken üretici kazanamıyorsa, bu sistemin yeniden gözden geçirilmesi gerekiyor. Sizce çözüm ne olmalı? Görüşlerinizi paylaşın.
