24 Kasım Neden Öğretmenler Günü Olarak Kutlanıyor?
Türkiye’de her yıl 24 Kasım günü Öğretmenler Günü olarak kutlanıyor. Bu tarih, Mustafa Kemal Atatürk’ün 24 Kasım 1928’de “Millet Mektepleri Başöğretmeni” unvanını resmen kabul ettiği gün olması bakımından sembolik anlam taşıyor. Ancak 24 Kasım’ın Öğretmenler Günü ilan edilmesi, Atatürk’ün başöğretmenliğinden yaklaşık 53 yıl sonra, 1981 yılında gerçekleşti.
Bu tarih, aynı zamanda Atatürk’ün doğumunun 100. yılı olması sebebiyle 12 Eylül Askerî Yönetimi tarafından “Atatürk Yılı” ilan edilmişti. Dönemin Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, 24 Kasım’ı resmen Öğretmenler Günü olarak ilan etti ve ilk kutlamalarda bu günün sadece öğretmenlere adanmayıp “Atatürk’ün ideallerinin gerçekleştiği bir ant günü” olması gerektiğini de vurguladı.
UNESCO Ne Diyor? Dünya Öğretmenler Günü Aslında Hangi Gün?
UNESCO ve ILO tarafından 1994 yılından bu yana 5 Ekim, Dünya Öğretmenler Günü olarak kabul ediliyor. Bu tarih, 1966’da Paris’te düzenlenen ve öğretmenlerin mesleki haklarını tanımlayan “Öğretmenlerin Statüsü Tavsiyesi”nin kabul edilişinin yıl dönümüne dayanıyor.
Bugün dünyanın büyük bir kısmında, öğretmenlerin emekleri ve hakları 5 Ekim’de evrensel bir dayanışma ve saygı günü ile anılıyor.
24 Kasım Kutlamalarına Yönelik Eleştiriler
24 Kasım’ın Öğretmenler Günü olarak belirlenmesi her ne kadar Atatürk’ün eğitim vurgusuna dayandırılsa da, tarihin seçilme biçimi ve dönemin siyasi koşulları nedeniyle bazı çevreler tarafından eleştiriliyor.
12 Eylül Darbesi sonrası ilan edilen bu gün, bazı eğitim sendikaları tarafından demokratik bir süreçle değil, otoriter bir yönetimin kararıyla ortaya çıktığı gerekçesiyle sorgulanıyor.
Kıbrıs Türk Öğretmenler Sendikaları, 24 Kasım yerine UNESCO’nun önerdiği 5 Ekim’i kutlamayı tercih ediyor.
Bu eleştiriler, öğretmenlik mesleğinin bir kutlama günüyle sembolleştirilmesinden ziyade, hangi tarih ve anlamla kutlandığına odaklanıyor.
Diğer Ülkelerde Öğretmenler Günü Ne Zaman Kutlanıyor?
Her ülke kendi tarihsel veya kültürel bağlamına uygun olarak Öğretmenler Günü'nü farklı bir tarihte kutluyor:
Ülke Tarih Gerekçe / Kaynak
UNESCO ülkeleri 5 Ekim 1966 Paris Konferansı sonrası kabul edildi
Hindistan 5 Eylül Dr. Radhakrishnan’ın doğum günü
Çekya / Slovakya 28 Mart Jan Amos Comenius’un doğum günü
İran 2 Mayıs Murtaza Mutahhari’nin ölüm yıldönümü
Peru 6 Temmuz İlk öğretmen okulunun kuruluşu
Avustralya Ekim sonu Cuma 5 Ekim tatil dönemine denk geldiği için
Arap Ülkeleri (12 ülke) 28 Şubat Ortak tarihsel ve kültürel tercihler
Sonuç: Öğretmenler Günü Bir Günden Fazlası Olmalı
Türkiye’de 24 Kasım’ın Öğretmenler Günü olarak kutlanması Atatürk’e saygının bir ifadesi olarak görülebilir. Ancak bu tarih aynı zamanda askerî bir dönemin ürünü olduğu için eleştirel bir değerlendirme de gerektiriyor.
