Artvin’in gizli lezzeti: Butko Zeytini
Artvin’in Yusufeli ilçesinde yıllardır nesilden nesle aktarılan bir zeytin geleneği, bugün ülke çapında ve uluslararası alanda dikkat çekiyor. 2006 yılında Çin’in Pekin kentinde düzenlenen Uluslararası Zeytinyağı Fuarı’nda “Üstün Lezzet Ödülü”ne layık görülen Butko Zeytini, bu yıl da Çoruh Vadisi’nde özenle hasat ediliyor.
Yaklaşık 880 dekarlık alanda yetiştirilen ve 25 bin zeytin ağacına ev sahipliği yapan bölge, mikroklima iklimi sayesinde bu özel zeytinin yetişmesine olanak tanıyor. Ağaçların boylarının 8 ila 12 metre arasında değişmesi, hasadı hem meşakkatli hem de geleneksel kılıyor.
Ağaçlara çocuk gibi bakılıyor
Zeytin üreticilerinden Mehmet Boztepe (69), zeytin ağaçlarına adeta evlat gibi baktıklarını belirterek, üretimdeki titizliğe dikkat çekti.
“Babalarımızdan kalan bu mirasa sahip çıkıyoruz. Suni gübre kullanıyor, düzenli sulama yapıyoruz. Zeytin yere düşmeden, dalından tek tek toplanır. Bu yüzden ezilmez, lezzeti bozulmaz.”
Boztepe’nin ifadeleri, bölgede sürdürülen geleneksel tarım anlayışının zeytine yansıyan kalitesini gözler önüne seriyor. Zeytinler dalından özenle toplanıyor, sofralık, yağlık ve beyaz olmak üzere ayrıştırılıyor.
95 yaşında hasada katılıyor
Zeytin hasadına katılan en dikkat çekici isimlerden biri ise 95 yaşındaki Abdullah Toraman.
“Zeytin toplamaya çocukken eşekle gelirdik. En yaşlı zeytin ağaçlarımız 100 yaşında olabilir, kimse net bilmez. Biz o zamanlar ağaç merdiveni yapardık, bugünkülerden sağlam olurdu.”
Asırlık ağaçların hâlâ verim vermesi ve bölge halkının onları bir kültürel miras olarak yaşatması, Yusufeli’nin bu özel zeytini için ne denli hassasiyet gösterildiğini gösteriyor.
“Bir haftada tatlanan zeytin”
Zeytin üreticisi Aziz Yılmaz, Butko Zeytini’nin farklı türlere ayrıldığını belirtiyor:
“Sofralık, yağlık ve beyaz olarak üçe ayırırız. Yağ fabrikasına götürürüz, asit oranı çok düşüktür. Bu nedenle lezzet ödülü almıştır. Zeytinimizin kabuğu incedir, bir haftada tatlanır.”
Yılmaz, zeytin bağlılıklarının ne zaman oluştuğunu kimsenin bilmediğini ama ağaçların asırlık olduğunu söylüyor. “Ağaçlarımıza çocuk gibi bakıyoruz,” ifadesi, bölge halkının ürünle olan bağını özetliyor.
Coğrafi işaret süreci başladı
Artvin Ticaret Borsası, Butko Zeytini'nin coğrafi işaret tescili için resmi süreci başlattı. Uluslararası alanda tanınan bu özel ürünün yerli ve yabancı pazarda daha güçlü bir marka haline getirilmesi hedefleniyor.
Çoruh Vadisi’nin eşsiz doğası, mikroklima özellikleri ve geleneksel üretim anlayışı, Butko Zeytini’ni yalnızca lezzet açısından değil, kültürel bir miras olarak da değerli kılıyor.
