Yeni yıla sayılı günler kala Türkiye’de milyonlarca hanenin yılbaşı hazırlıkları bu kez buruk geçiyor. Geleneksel olarak televizyon karşısında kurulan kuruyemiş sofraları, artan fiyatlar nedeniyle dar gelirli vatandaş için neredeyse hayal oldu. Başkent Ankara’da “en uygun fiyatlı” olarak bilinen Ulus Hali’nde bile bir avuç karışık kuruyemişin fiyatı 68 liraya kadar yükseldi. Fındık ve Antep fıstığının kilogram fiyatının dana etini geride bırakması, gıda enflasyonunun ulaştığı boyutu gözler önüne serdi. Vatandaş artık kilo ile değil gramla alışveriş yaparken, esnaf ise geçen yıla kıyasla yarı yarıya düşen satışlardan şikâyetçi.
Ulus’ta Bile Kuruyemiş Artık “Lüks”
Ankara Ulus Hali, uzun yıllardır dar gelirli vatandaşın en çok tercih ettiği alışveriş noktalarından biri olarak biliniyor. Ancak bu yıl tablo değişmiş durumda. Yapılan saha gözlemlerine göre Ulus’ta dahi 80-100 gramlık lüks karışık kuruyemişin fiyatı 68 TL’ye ulaştı. Orta gelirli semtlerde ise aynı miktar için 86 TL ödemek gerekiyor. Badem, kaju, fındık ve Antep fıstığından oluşan lüks karışımın kilogram fiyatı ortalama 790 TL seviyesinde seyrediyor. Alım gücü düştükçe vatandaşın tercihi de değişiyor; kilo ile alışveriş yerini “bir avuç” kuruyemişe bırakmış durumda.
Fındık ve Antep Fıstığı Et Fiyatlarını Geride Bıraktı
Piyasadaki en dikkat çekici gelişme ise kuruyemiş ile kırmızı et fiyatları arasındaki dengenin tersine dönmesi oldu. Dana antrikotun kilogram fiyatı yaklaşık 1.100 TL civarında seyrederken, fındığın kilosu 1.200 TL’ye, Antep fıstığının kilosu ise 1.400 TL’ye kadar yükseldi. Vatandaşın “ete mi versem kuruyemişe mi?” ikilemi, temel gıdaya erişimin ne kadar zorlaştığını ortaya koyuyor. Kuruyemiş artık sadece bir atıştırmalık değil, bütçe hesabı gerektiren bir lüks haline gelmiş durumda.
Esnafın Yılbaşı Umudu Söndü
Ulus Hali’nde yaklaşık 40 yıldır esnaflık yapan Hamza Özgür, yılbaşı öncesi yaşanan durgunluğu net sözlerle anlattı. Özgür, “Üç ayda fındık ve fıstık fiyatları neredeyse iki katına çıktı. Satışlarımız geçen yıla göre yüzde 50 azaldı. Eskiden yılbaşı öncesi dükkânın önünde adım atacak yer olmazdı, şimdi vatandaş fiyat etiketine bakıp geçiyor” dedi. Artan maliyetler ve yetersiz tarımsal desteklerin hem üreticiyi hem de esnafı zor durumda bıraktığını ifade etti.
Yılbaşı Menüsü Değişti: Çekirdek ve Yer Fıstığı
Türk-İş’in kasım ayı verilerine göre açlık sınırı 29 bin 828 TL’ye, yoksulluk sınırı ise 97 bin 159 TL’ye yükselmiş durumda. Bu tablo, yılbaşı alışveriş tercihlerine de doğrudan yansıyor. Kilosu 1.400 TL’ye ulaşan Antep fıstığı yerine, kilosu 140 TL olan ay çekirdeği ve 175 TL civarındaki yer fıstığı sofraların vazgeçilmezi haline geldi. Birçok aile için yılbaşı gecesi artık “çekirdek ve çay” ile geçecek gibi görünüyor.