Artan gıda fiyatları, halkın sofrasındaki en sade yemeği bile lüks hâline getirdi. İstinye Üniversitesi’nden Doç. Dr. Caner Özdurak’ın hazırladığı "Menemen Endeksi", asgari ücretlinin yaşadığı gerçek enflasyonu çarpıcı biçimde ortaya koydu. Temel malzemelerle evde yapılan tek kişilik menemenin maliyeti 5 yılda 2 TL'den 17,5 TL’ye yükseldi. Bu artış, asgari ücretle geçinen milyonlarca vatandaşın sofrasındaki menemen tabaklarını teker teker eksiltti.
5 yılda yüzde 775 zam: Menemenin maliyeti 2 TL’den 17.5 TL’ye çıktı
“Menemen Endeksi”, domates, biber, yumurta ve soğandan oluşan sade bir tarifin dahi artık bütçeleri zorladığını gösteriyor. 2019’da yalnızca 2 TL’ye mal olan tek kişilik menemenin fiyatı, 2025 Ekim itibarıyla tam 17,5 TL’ye ulaştı. Bu da 5 yılda yüzde 775’lik bir artış anlamına geliyor.
Özdurak’ın İBB Hal fiyatlarına dayanarak yaptığı hesaplamaya göre, fiyat artışında en büyük etken çarliston biberdeki %16.67’lik yükseliş olurken, domates ve yumurtadaki çift haneli artışlar da dikkat çekti. Soğanda sınırlı bir düşüş yaşansa da genel sepet maliyetini aşağı çekmeye yetmedi.
Asgari ücretlinin 10 ayda kaybı: 1.101 tabak menemen
2024’ün ilk 10 ayında asgari ücretli bir vatandaş maaşıyla yaklaşık 13.988 tabak menemen yapabiliyordu. Ancak 2025’in aynı döneminde bu sayı 12.887 tabağa geriledi. Bu da 1.101 tabaklık bir eksilmeye işaret ediyor. Aylık ortalamayla, bir çalışanın her ay yaklaşık 100 tabak menemen kaybettiği ortaya çıkıyor.
Bu tabaklar sadece rakam değil; aynı zamanda sofradan eksilen öğünler, azalan protein ve sebze tüketimi anlamına geliyor. Özdurak, bu kaybın asgari ücretlinin cebinden çıkan reel karşılığının 6.322 TL’ye ulaştığını ifade ediyor.
Türkiye’de gıda enflasyonu küresel trendin tam tersi
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) verilerine göre dünya genelinde gıda fiyatları düşüşte. Ekim ayında küresel gıda fiyat endeksi yüzde 1.6 geriledi. Ancak Türkiye’de tablo oldukça farklı. TÜİK’e göre Ekim 2025’te yıllık gıda enflasyonu yüzde 34.87’ye ulaşarak rekor kırdı.
Türk-İş’in verileri ise daha çarpıcı: Mutfak enflasyonu yıllık %39.06 oldu. Yetişkin bir erkeğin yalnızca gıda harcaması, bir yıl öncesine göre 6.127 TL’den 8.543 TL’ye çıktı.
Menemen enflasyonu kışa doğru daha da tırmanabilir
Özdurak’a göre menemenin maliyeti önümüzdeki aylarda da düşmeyecek. Sebebi ise örtü altı (sera) üretim sezonuna girilmesiyle birlikte fiyatların yeniden artışa geçecek olması. Özellikle domates ve biber gibi ürünlerde iklim koşullarına bağlı yükseliş bekleniyor. Bu da dar gelirli vatandaş için sofranın daha da sadeleşeceği anlamına geliyor.
