Türkiye genelinde hayvancılık sektörünü sarsan şap salgınının etkileri piyasaya sert şekilde yansımaya başladı. Salgın sonrası binlerce hayvan kesime gönderildi, ancak şimdi piyasada “kesilecek hayvan kalmadı” deniyor. Özellikle besi hayvanlarında yaşanan yüzde 30’luk kayıp, karkas et fiyatlarını hızla yukarı çekti. Dana karkas kesim ücretleri 600 TL sınırına dayanırken, bu artış doğrudan tüketiciye de yansıdı. Kasap reyonlarında kıyma ve kuşbaşı fiyatları yeniden tırmanışa geçti.
Şap salgını sektörü vurdu, arz dengesi bozuldu
Hayvanlarda hızla yayılan şap salgını, üreticileri hayvanlarını erken kesime göndermek zorunda bıraktı. TÜSEDAD’ın paylaştığı verilere göre, besi hayvanlarında yüzde 30, süt sığırlarında ise yüzde 20’ye varan kayıplar yaşandı. Kısa sürede çok sayıda hayvanın kesilmesi, geçici bir arz fazlası yaratsa da, bu durum uzun vadede ciddi bir arz açığına neden oldu.
Salgının ardından gelen bu dalgalanma, özellikle karkas et piyasasında belirgin şekilde hissedildi. Hayvan sayısındaki düşüş, kesimlik dana bulmayı zorlaştırdı ve fiyatlar yeniden yükselişe geçti. Sektör temsilcileri, arz-talep dengesinin tamamen bozulduğunu ve krizin önümüzdeki dönemde daha da derinleşebileceğini belirtiyor.
Dana karkas fiyatları 600 liraya dayandı
Eylül ayına kıyasla dana karkas fiyatlarında ortalama 125 TL’lik bir artış yaşandığı belirtiliyor. Bu artış, özellikle yerel birliklerin yayımladığı verilerde açıkça görülüyor.
Bursa Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği’nin 13 Aralık tarihli fiyat listesine göre, Holstein cinsi danaların 400 kilogram üzerindeki karkas kesim ücretleri bir ay içinde 80 TL artarak 460 TL’den 540 TL’ye çıktı. Diğer dana ırklarında ise artış 85 TL’ye kadar ulaştı. Kesim fiyatları, dananın ağırlığına bağlı olarak 475 TL ile 575 TL arasında değişiyor.
Bu yükseliş kasap reyonlarına da hızlı yansıdı. Kıyma ve kuşbaşı fiyatlarında son günlerde yaşanan artış, tüketicinin cebini doğrudan etkiliyor.
“Hayvan dışarıdan geliyor, yerli üretim yetersiz kaldı”
Bursa Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Bülent Tunca, yaşanan durumu şu sözlerle özetliyor:
“Şap nedeniyle hayvanlar erken kesime gitti ve kısa süreli bir arz fazlası yaşandı. Ancak bu durum geçiciydi. Şimdi piyasada kesilecek hayvan kalmadı. Yerli üretim talebi karşılayamıyor, bu nedenle hayvan dışarıdan geliyor. Ama yeterli değil. Fiyatlar mecburen yükseliyor.”
Uzmanlar, hayvancılıktaki bu arz sorunlarının kısa vadede çözülemeyeceğini, salgının etkilerinin birkaç yıl boyunca hissedileceğini ifade ediyor. Özellikle besilik dana bulmakta yaşanan zorluk, sektörün sürdürülebilirliği açısından alarm verici boyutlara ulaşmış durumda.
Kırmızı et fiyatlarında istikrar zor
Sektör temsilcileri, mevcut tabloyu “sadece geçici bir kriz değil, yapısal bir sorun” olarak tanımlıyor. Şap salgınıyla birlikte iyice su yüzüne çıkan hayvan sayısındaki azalma, kırmızı et fiyatlarında istikrar sağlanmasını da güçleştiriyor.