Çocuklarda gıda alerjisi nasıl anlaşılır, belirtileri nelerdir? Gıda alerjilerinde belirtiler basit cilt reaksiyonlarından hayatı tehdit eden anafilaktik reaksiyonlara kadar geniş bir yelpazede görülür. Deri bulguları atopik dermatit (egzematöz lezyonlar) veya ürtiker (kurdeşen) şeklinde gözlemlenir. Sindirim sistemi tutulumunda kusma, karın ağrısı, reflü, kilo alamama, dışkılamada değişikliler, kanlı dışkılama şeklinde bulgular görülebilir. Gıda alerjileri üst ve alt solunum yollarını da etkileyebilir; burun tıkanıklığı, burun ve geniz akıntısı, öksürük, hışıltı ve nefes darlığı gibi şikayetleri de tetikleyebilir. Gıdalara bağlı anafilaksi olarak adlandırılan sistemik reaksiyonlarda ise birden fazla sistem etkilenir ve acil tedavi gerektirir.
Günümüzde en sık rastlanan besin alerjilerine neden olan besinler inek sütü, yumurta, yerfıstığı, ağaç fıstıkları‚ balık ve kabuklu deniz ürünleri, soya, susam gibi besinler olmuştur. Yalnızca bu besinler alerji yapar demek doğru değildir. Alerjileriye neden olan besin herkeste farklılık gösterebilir. Bir kişide alerjik duruma sebep olan bir gıda, bir başka kişi de alerjiye neden olmayabilir.
Bebek, ek gıdaya geçtikten sonra da alerjiye neden olacağından tüketmemesi gereken bazı besinler vardır. Bunlar; bal inek sütü, yumurta akı, tuz ve şeker, çay, buğday, arpa, yulaf ve çavdar unu, bakla, deniz kabukluları, konserve ve dondurulmuş gıdalardır.
Gıda alerjisi nasıl tedavi edilir?
Besin alerjisi zaman içinde tamamen veya kısmi olarak kendiliğinden düzelme olasılığı olan bir durumdur. Özellikle inek sütü, yumurta akı, soya ve buğday alerjisi olan çocukların önemli bir kısmında alerjilerin kaybolduğu bilinmektedir. Başlangıçtaki kan ve deri testinde saptanan alerji şiddeti ne kadar yüksekse alerjinin devam etme süresinin daha uzun ve geçme olasılığının daha düşüktür.
Besin alerjisi olan çocuklar ve aileleri, hazır gıdalar konusunda mutlaka bilinçli olmalıdır. Dışarıda yediğiniz ya da paket şeklinde aldığınız ürünün besin içeriklerini, hazırlanma sürecini ve besinlerdeki saklı alerjenlerini ayrıntılı olarak sorgulanmanız gerekir.
Tedavide ilk basamak sorumlu besinin belirli süreler diyetten tamamen çıkarılmasıdır. Örneğin inek sütü alerjilerinde süt kesilmeli, çocuğa inek sütü proteini içermeyen mamalar önerilmeli, anne sütünün devamı özendirilmelidir. Gıda alerjisini önlemek için Özellikle ebeveynlerden birinde alerji hikayesi bulunan bebeklere 4-6 ay sadece anne sütü ile beslenme önerilir. Ek gıdalarla tanışma teker teker olmalı, olası reaksiyonlar yakın olarak izlenmelidir. Besin alerjisinde tıbbi açıdan geçerliliği kanıtlanmış herhangi bir ilaç veya cerrahi tedavisi yoktur. Sadece bulgulara yönelik ilaç tedavisi uygulanır. Bu nedenle doktorunuzun önerilerinin dışına çıkmayın. Çocuğunuzun sağlığına zarar vermeyin.
Bebeklerde en sık rastlanan alerji türü: İNEK SÜTÜ ALERJİSİ
İnek sütü proteini alerjisi çoğunlukla bebeklerde ve çocuklarda görülmektedir. İnek sütü proteinlerine bağlı alerjik reaksiyonlar yaşamın ilk haftalarında, ortalama 3. ayda başlamaktadır. 2-3 yaşlarında ortadan kalkmakta ve şikayetler git gide azalmaktadır. Yeni doğan bebeklerde sıklıkla görülmesine karşın, son dönemlerde yapılan çalışmalar süte karşı duyarlılığın yetişkinlerde de yaygın olduğunu göstermektedir.
Çocuğumdaki alerjiyi nasıl anlarım?
Sağlıklı olan bir bebekte inek sütü verilmeye başlandıktan sonra ishal ve kusma, bazen dışkısında kan, çocukta huzursuzluk ve ağlama varsa akla ilk inek sütü alerjisi gelmelidir. Mutlaka çocuk doktorunuza danışmalısınız ve doktorunuzun önerileri doğrultusunda hareket etmelisiniz. Böyle bir durumla karşılaşınca süt ve sütlü ürünler tüketilmemelidir. İnek sütüne alerjisi olan bir çocuk çapraz duyarlılık söz konusu olduğu için koyun ve keçi sütlerine de duyarlılığı olabilir. Bu yüzden bu sütleri de tüketmemelidir. Tereyağı, tereyağı aromalı diğer yağlar, margarin, peynir çeşitleri, yoğurt, krema, muhallebi Laktalbumin, laktoglobulin, laktoz, laktuloz içeren ürünler, aroma katıcı maddeler, süt bazlı mamalardan uzak durulmalıdır.
Çocuğun beslenme programında süt ve süt ürünlerine yer verilmez. Temel besin, anne sütü olmalıdır. Çocuğa; soya bazlı mamalar, sebze çorbaları, meyve suları, yumurta sarısı ve et verilerek klinik tablonun düzeltilmesi sağlanmalıdır.
Besin alerjileri dikkate alınması gereken önemli bir konudur. Bebeğinizde ya da kendinizde böyle bir durumdan şüpheleniyorsanız acilen doktorunuza başvurunuz.
DİYETİSYEN: SÜMEYYE YAZICI
Editör: TE Bilisim
