Kamu Denetçiliği ve Ombudsmanlık görevinde 2.5 yıllık süreyi geride bırakan Av. Şeref Malkoç’u makamında ziyaret etti ve kurumun neler yaptığını konuştuk. Malkoç, 75 Üniversitede Ombudsmanlık kulüpleri açtıklarını ve hedeflerinin 150 üniversiteye ulaşmak olduğunu söyledi. El attığı yeri yeşerten isim olan Malkoç mesai arkadaşları ve başkanlık katındaki ekibinden de son derece memnun olduğunu söyledi. İşte Malkoç’un sözleri:
Bağımsız Kamu Otoritesi
Ombudsman, şikayetleri ve bir takım teşebbüsleri ele alıp değerlendiren ve bunlara her iki taraf için de tatmin edici çözümler bulan kişidir. Kelime kökeni açısından İsveç’ce de “arabulucu” anlamına gelen ‘ombuds' ve “kişi” anlamına gelen ‘man' kelimelerinden oluşmuştur ve aracı kişi anlamına gelmektedir. Ombudsman kelimesi İsveç’çe’de genellikle delege, avukat, vekil veya bir diğer kişi veya kişiler tarafından o kişi veya kişiler adına hareket etmeye ve onların haklarını korumaya yetkili kılınmış kimseyi ifade etmek için kullanılır. Kurumsal olarak Ombudsman terimi, Parlamento tarafından halkın şikayetlerini dinleyip, çözümlere ulaştırmak üzere seçilmiş kimse veya kimseleri simgelemektedir.
Ombudsman'ın Türkçe karşılığı için Kamu Denetçisi, arabulucu, kamu hakemi, medeni hakların savunucusu, parlamento komiseri gibi tanımlamalar teklif edilmiştir. Sonuç olarak, Ombudsman kamu hizmetlerinin yürütülüşündeki adaletsizlikler hakkında, konudan etkilenenlerden şikayetleri almak, bu konularda araştırmalar yapmak ve sorunları çözmekle görevlendirilmiş, bağımsız bir kamu otoritesidir.
Girişim Vardı Sonuç Yoktu
TAKA: Sayın Malkoç, bu göreve gelmenizden sonra Kamu Başdenetçiliği ve Türkiye Ombudsmanlık müessesesi ciddi mesafe kat etti, neler söyleyeceksiniz?
ŞEREF MALKOÇ: Türkiye Ombusmanlık kurumu konusunda geç kaldı. 1982 Anayasasına konulmasına tartışılmış, daha sonra Devlet Denetleme Kurumu tarafından vazgeçilmişti. Uzun yıllar akademik çevreler ve fikir adamları Türkiye’de Ombusmanlık olsun diye gayret etti. Sayın Hikmet Sami Türk, Bakanlığında bunu hayata geçirmeye çalıştı. Ancak siyasi ömrü yetmedi. Ardından 2003 yılında AK Parti bunu yasalaştırdı, kanun çıkardı fakat dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer geri çevirdi. Ardından meclis aynen kanunu çıkardı Anayasa Mahkemesine götürdü, Anayasa Mahkemesi geri çevirdi. Sebebi ise AK Parti iktidar oldu alternatif yargı oluşturuyor iddiasıydı. Çok garip işler oldu.20 Yıl Kaybettik Ama Şimdi Ataktayız
TAKA: Uzun bir süre uçtu gitti o zaman?
ŞEREF MALKOÇ: Türkiye 20 yıl kaybetti. 2010 referandumu ile anayasaya girdi. 2012 yılında kanun çıktı biz 6 yıldır çalışmalarımızı yapıyoruz. Arkadaşlarla 2016 yılında seçildik. Bizden önceki başkan Nihat Ömeroğlu bina buldu, personel buldu, bizde kurumu tanıtıyoruz. İllerde program yapıyoruz. 20 ili dolaştık. Genç yavrularımıza, hakkaniyet, adalet, uzlaşma kültürünü yaygınlaştırmak için üniversitelerde Ombsmanlık kulüplerini kuruyoruz. Şu anda 75 tanesini kurduk. Bu yıl bu sayıyı inşallah 150’ye çıkaracağız. Bunun yanınla lise ve ortaokul öğrencilerimize yarışmalar düzenliyoruz. Çocuklara hakkaniyeti, adaleti, uzlaşma kültürünü aşılıyoruz. Avrupa’da 6 milyon insanımız var. Buralara gidip, o ülkelerin Ombusmanları ile çalışmalar yapıyoruz. Hakkınızı yiyen olursa bunlara şikayet edin deyip Avrupa’da hak arama kültürünü yaygınlaştırıyoruz. TBMM bizi seçiyor. TBMM ile irtibatımız çok güçlü. Bakanlarımız ve Cumhurbaşkanımızla ilişkilerimiz çok iyi. İnsan haklarını ve hukukun üstünlüğünü yaygınlaştırmaya çalışıyoruz.
Vatandaşın Derdine Derman Oluyoruz
TAKA: 2018 yılı içinde hak arayanlara yönelik müthiş takibimiz oldu, neler söyleyeceksiniz?
ŞEREF MALKOÇ: 2016’da seçilerek başladık. 2018 önemli bir birikimin tecrübesi oldu. 17 bin 500 yazılı başvuru aldık. Bunların hemen hepsini karara bağladık. Telefonla bizi arayanların derdine derman olmaya çalıştık. Bizim bir kararımız milyonları etkiliyor. ÖSYM’nin sınav saati ile ilgili bir kararı vardı. Bunun yanlış olduğunu söyledik öğrenciler sıkıntı çekti. Sonradan gelen başkan uyguladı, öğrencilerin sıkıntılarının 4’te 3’ü azaldı. Biz, Peygamber Efendimizin buyurduğu gibi, ‘İnsanların en hayırlısı insanlara hizmet edendir’ anlayışı ile hareket ediyoruz. ‘İnsanı yaşat ki devlet yaşasın’ ilkesi ile hareket ediyoruz. Gönlümüz kapımız herkese açık.
Adaleti Sağla Eğitimi Yücelt
TAKA: Ombudsman olarak çok farklı bir misyonunuz var 25 üniversitede konferans verdin, hedef ne?
ŞEREF MALKOÇ: Türkiye’nin 2 tane temel sıkıntısı vardı. Biri adalet diğeri eğitimdi. Eğitimde fiziki mekanlar ve imkanlar ile çok iyi bir noktaya geldik. Yargıda da benzerleri oldu. Osmanlı’da da yargıdan şikayet edilirdi. Şu anda Türkiye’de yeni bir nesil genç bir ekip var, bunların hakkaniyet duygusu çok yüksek. İnsan unsuru da eğitim konusunda çok ciddi mesafeler alındı. Çok kısa zamanda eğitim ve adalette Türkiye çok mesafeler alacak. Kamu denetçiliği olarak, kamu hizmetlerinin işleyişinde kamuya verilen hizmetin kalitesini artırmak için çalışmalar yapıyoruz. Bu anlamda umut verici gayret ve çalışmalar var. Yarının Türkiye’si bugünkünden çok daha güçlü olacak. Sayın Cumhurbaşkanımızın bunlarda büyük katkısı var. Bizim kurumumuzun kurulması için 15 yıl mücadele verdi. Bunlar fevkalede müesseseler. Ülkemizde devletin kurumları birbirini engelleme üzerine kuruluydu. Şimdi başkanlık sistemi ile kurumlar daha hızlı çalışacak. 2018 yılında 25 üniversitede hakkaniyet, adalet ve kamu denetçiliği konferansları verdik. Bu senede aynısını anlatacağız.
TAKA: Türkiye Cumhuriyeti Devleti Kamu Başdenetçiliği ve Ombudsmanlık müessesesi yabancı yatırımcı için güven duyulan kurum haline geldi mi?
Dünyaya Örnek Olmalıyız
ŞEREF MALKOÇ: Elbette. 2023’de ülkemiz dünyanın ilk 10 ülkesi arasına girecek. Ekonominin gelişmesinde, refahın artmasında, eğitim hizmetleri, sağlık hizmetleri, genel hizmetler. Sadece bu alanda değil. Dünyanın en iyi havalimanını yaptık. Kamil manada hukukun işlediği ülkeyiz. İnsan haklarında dünyaya örnek olmalıyız. Demokrasimizin eksikliklerini gidermiş ve hem İslam ülkelerinde hem dünyaya örnek olmalıyız. Dünyada olmayan bir şeyi bu millet gerçekleştirdi. 15 Temmuz’da darbecilere karşı göğsünü siper etti. Hukuka ve anayasaya sahip çıktı. Sayın Cumhurbaşkanımızın feraseti ve dirayeti de çok önemliydi. Bu aziz millet her şeyin en iyisine layıktır.
