50 bin mahkûm için yeni düzenleme yolda: “Kısmi af” tartışması başladı
Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulan 11. Yargı Paketi, cezaevlerinde dengeleri değiştirecek bir maddeyle gündeme geldi. AK Parti, MHP ve Adalet Bakanlığı’nın ortak çalışmasıyla pakete eklenen düzenleme, 31 Temmuz 2023'ten önce suç işlemiş hükümlülere denetimli serbestlik yoluyla erken tahliye imkânı getiriyor.
Yasal düzenlemenin yasalaşması halinde, yaklaşık 50 bin mahkûmun cezaevinden çıkması bekleniyor. Ancak kapsam dışı tutulan iki kritik başlık var: örgütlü suçlar ve terör suçları.
Yeni düzenleme kimleri kapsıyor, kimleri kapsamıyor?
Teklif edilen yasal değişiklik, belirli bir tarih öncesinde suç işlemiş hükümlülere yönelik. İşte detaylar:
-
Kapsam dahilindekiler: 31 Temmuz 2023’ten önce suç işlemiş ve denetimli serbestliğe 5 yıl veya daha az süresi kalan hükümlüler.
-
Kapsam dışındakiler: Terör suçları ve örgütlü suçlar bu düzenlemeden yararlanamayacak.
Yani adi suçlardan hüküm giymiş, ancak ceza süresi sonlarına yaklaşmış kişilere cezalarının kalan bölümünü cezaevi dışında tamamlama hakkı tanınacak.
Eşitlik vurgusu: Aynı suça farklı uygulama sona eriyor
Adalet Bakanlığı ve AK Parti yetkilileri, düzenlemenin gerekçesini anayasal eşitlik ilkesi olarak açıklıyor. Aynı suçu işleyen iki kişiden biri 31 Temmuz 2023 öncesinde, diğeri sonrasında yargılanıp ceza almışsa ortaya çıkan uygulama farkı uzun süredir eleştiriliyordu.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, daha önce yaptığı açıklamada bu çelişkiye dikkat çekmiş, “Suç tarihine göre düzenleme yapılabilir” demişti. MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız da, cezası henüz kesinleşmeyen kişiler için “mağduriyet oluşuyor” yorumunu yapmıştı.
Uzmanlar uyarıyor: Sayı artabilir
Yapılan tahminlere göre düzenleme ilk etapta yaklaşık 50 bin mahkûmun tahliyesine yol açacak. Ancak uzmanlar, düzenlemenin cezanın kesinleşme tarihi yerine suçun işlenme tarihine odaklandığını, dolayısıyla şu anda davası süren ancak ileride ceza alacak kişilerin de bu haktan yararlanabileceğini belirtiyor.
Bu da ilerleyen dönemlerde tahliye sayısının daha da artabileceği anlamına geliyor.
Hükümet “af değil” diyor ama kamuoyu tartışıyor
AK Parti ve Adalet Bakanlığı yetkilileri, bu düzenlemenin af olmadığını özellikle vurguluyor. Çünkü mahkûmlar ceza almaya devam edecek, sadece cezanın infaz şekli değişecek.
Ancak toplumda oluşan algı farklı: On binlerce kişinin aynı anda tahliye edilmesi, kamuoyunda “kısmi af” yorumlarına neden oldu. Daha önce benzer tartışmalar, Covid-19 sürecinde çıkarılan infaz düzenlemelerinde de yaşanmıştı.
Kısmi af mı, infaz düzenlemesi mi?
Yasa teklifinin TBMM’deki görüşmeleri önümüzdeki günlerde başlayacak. Düzenleme yasalaşırsa:
-
Cezaevlerindeki yoğunluk bir nebze azalacak
-
Adli denetim sistemi yeniden yük altına girecek
-
Tartışmalar infaz sisteminin geleceğine odaklanacak
Adalet sistemi ve ceza infaz politikalarında yeni bir döneme girilirken, kamuoyunun gözü Meclis’ten çıkacak kararda olacak. Sizce bu düzenleme bir af mı, yoksa eşitlik adına yapılmış bir adım mı? Düşüncelerinizi bizimle paylaşın.
