Türkiye’de ani kalp durmalarına karşı erken müdahaleyi mümkün kılacak kritik bir adım atıldı. Resmi Gazete’de yayımlanan yeni yönetmelikle birlikte, Otomatik Eksternal Defibrilatör (OED) bulundurma zorunluluğu kamusal alanlar başta olmak üzere çok sayıda noktada hayata geçiriliyor. Uygulama, 2026-2028 yılları arasında kademeli olarak genişletilecek. Havalimanlarından alışveriş merkezlerine, stadyumlardan büyük iş yerlerine kadar birçok alanda herkesin erişebileceği OED cihazları yer alacak. Düzenleme ile amaç, sağlık ekipleri ulaşana kadar geçen sürede hayati müdahalenin gecikmeden yapılması ve ölüm riskinin azaltılması.
OED Zorunluluğu Nedir, Amacı Ne?
Yeni yönetmelik ile getirilen OED zorunluluğu, sağlık hizmeti sunulan alanlar dışında gerçekleşen ani kalp durmalarına olay yerinde hızlı ve etkin müdahale edilmesini hedefliyor. OED cihazları, kalp ritmini analiz ederek ölümcül ritim bozukluklarında otomatik olarak elektrik şoku uygulayabiliyor. Böylece kalp durmasının ardından geçen ilk birkaç kritik dakika içinde müdahale edilebilmesi sağlanıyor. Uzmanlara göre bu süre, hayatta kalma oranını doğrudan etkiliyor. Yönetmelik, hem kamu kurumlarını hem de özel kuruluşları kapsıyor. Toplu taşıma araçları da uygulama kapsamına alınarak, kalabalık alanlarda oluşabilecek risklere karşı önlem güçlendiriliyor.
OED Cihazlarının Asgari Standartları ve Konumlandırılması
Yönetmeliğe göre kullanılacak OED cihazlarının belirli teknik kriterleri karşılaması zorunlu olacak. Cihazların Türkçe ve İngilizce sesli komut verebilmesi, kalp ritmini doğru analiz etmesi ve gerekli durumlarda elektroşok uygulayabilmesi gerekiyor. Ayrıca tüm OED’lerin Ürün Takip Sistemi’ne kayıtlı olması şart koşuluyor. Cihazlar, OED-Net üzerinden batarya durumu, periyodik test sonuçları, hareket ve konum bilgileriyle izlenebilecek. Konumlandırma konusunda da net kurallar getirildi. OED’ler kilitli alanlarda olmayacak, herkesin görebileceği yükseklikte ve acil durumda en kısa sürede erişilebilecek noktalarda bulunacak. Uyarıcı yönlendirme işaretleri zorunlu olacak.
OED’yi Kimler Kullanabilecek, Kayıt Sistemi Nasıl İşleyecek?
Yönetmelik, OED kullanımını üç gruba açıyor: sağlık meslek mensupları, ilk yardımcılar ve “halktan kurtarıcılar.” Yani eğitimli sağlık personeli dışında, temel ilk yardım bilgisine sahip vatandaşlar da cihazı kullanabilecek. Sağlık Bakanlığı tarafından kurulacak olan OED-Net sistemi, cihazların ulusal ölçekte kayıt altına alınmasını sağlayacak. OED satın alan kişi veya kurum, cihazı 30 gün içinde sisteme kaydettirmekle yükümlü olacak. Cihazın seri numarası, bulunduğu kat ve açık adres bilgileri sisteme girilecek. Bakım, sarf malzemesi temini ve kullanım sonrası verilerin İl Sağlık Müdürlüğüne teslim edilmesi de OED edinicisinin sorumluluğunda olacak.
OED Zorunluluğu Hangi Alanlarda, Ne Zaman Başlayacak?
Uygulama üç aşamada hayata geçirilecek:
2026 Sonuna Kadar:
Havalimanları, yolcu uçakları, 10 bin metrekare üzeri spor tesisleri, büyük AVM’ler, merkezi kent meydanları, büyük yolcu terminalleri ve aynı anda 500’den fazla çalışanı olan iş yerleri.
2027 Sonuna Kadar:
100 yatak üzeri oteller, büyük öğrenci yurtları, 200 ve üzeri çalışanı olan iş yerleri, büyük ibadethaneler ve 1000 koltuk üzeri stadyumlar.
2028 Sonuna Kadar:
Benzin istasyonlarıyla aynı kampüste yer alan ve çalışan bulunduran tüm iş yerleri ile kamu kurumları.
