Avrupa’nın bağımsız güvenlik testi otoritesi Euro NCAP, son yıllarda yaygınlaşan dokunmatik ekranların sürücü dikkatini dağıttığı gerekçesiyle değerlendirme kriterlerini güncelledi. 2026 yılından itibaren; sis farı, sinyal, dörtlü flaşör ve silecek gibi temel kontrollerin yalnızca dokunmatik ekran üzerinden yapılması halinde araçlar, Euro NCAP’ten 5 yıldız alamayacak. 2029’da ise klima ve ses kontrolleri gibi fonksiyonlar için de benzer puan kesintileri gündeme gelecek.
2026’da tuş zorunluluğu başlıyor, 2029’da kriterler sıkılaşıyor
Yeni düzenleme, özellikle fiziksel tuş ve düğmeleri tamamen kaldıran modern araçları hedef alıyor. Euro NCAP’in açıklamasına göre, 2026’dan itibaren testlerde 5 yıldız almak isteyen araçların temel sürüş fonksiyonlarına ekran dışında fiziksel erişim sunması zorunlu olacak. Bu kapsamda, sis farları, sinyal, dörtlü flaşör ve silecekler ekran yerine fiziksel butonlarla da kontrol edilebilir olmalı.
2029 yılı itibarıyla bu listeye klima kontrolleri ve ses seviyesi ayarları da eklenecek. Eğer bu fonksiyonlara yalnızca ekran üzerinden erişilebiliyorsa, araçlar puan kaybedecek. Bu durum, otomobil üreticilerini yeniden fiziksel tuşlara yönelmeye zorlayabilir.
Araştırmalar: Dokunmatik ekranlar, hafif alkolden daha tehlikeli
Euro NCAP’in kararında dikkat çekici araştırma sonuçları da etkili oldu. Verilere göre trafikte meydana gelen kazaların yaklaşık %25’i sürücünün araç içindeki dikkat dağınıklığı nedeniyle gerçekleşiyor. Özellikle Apple CarPlay gibi sistemler üzerinden ekranla etkileşim kurmak, yapılan testlerde hafif alkollü araç kullanmaktan 5 kat daha fazla dikkat dağıtıyor.
Ayrıca dokunmatik ekran kullanımı, telefonda mesaj atmaktan bile daha riskli bulunuyor. Bu durum, otomobil arayüzlerinde "daha az menü, daha fazla sezgisel kontrol" döneminin kapısını aralayabilir.
Otomotivde fiziksel tuşlara geri dönüş süreci başladı
Euro NCAP’in aldığı bu kararlar bağlayıcı bir yasa olmasa da, otomobil üreticileri için oldukça belirleyici. Zira birçok marka, araçlarının Euro NCAP testlerinden 5 yıldız almasını bir prestij göstergesi olarak görüyor. Bu nedenle fiziksel tuşlara dönüşün hızlanması bekleniyor.
Öte yandan bazı üreticiler de sorunu sesli komut sistemleriyle çözmeye çalışıyor. Mercedes gibi markalar, yapay zekâ destekli sesli kontrol teknolojileri geliştirerek sürücünün ekrana daha az bakmasını hedefliyor. Bu sistemler sayesinde klima, medya veya navigasyon işlemleri sesle gerçekleştirilebilecek.
Avrupa sıkı, ABD esnek: Tesla etkisi belirleyici olabilir
Bu gelişmeler Avrupa Birliği'nde düzenleyici tartışmalara da yol açarken, henüz yasal bir zorunluluk getirilmiş değil. Ancak Euro NCAP’in güçlü etkisi sayesinde üreticilerin bu yönde adım atması bekleniyor. ABD’de ise durum daha esnek. Tesla gibi tamamen ekran odaklı markaların güçlü etkisi nedeniyle US NCAP’in, Euro NCAP ile tam uyumlu kararlar alması beklenmiyor.
Dokunmatik ekranlar hayatımızı kolaylaştırsa da, araç kullanırken dikkat dağıtma riskleri yeniden gündemde. Peki sizce fiziksel tuşlara dönüş güvenliği artırır mı? Görüşlerinizi yorumlarda paylaşmayı unutmayın.
