27 noktadan alınan örnekler tehlikeyi ortaya koydu
Avrupa Birliği'nin HORIZON 2020 DOORS Projesi kapsamında desteklenen araştırmada, 2022 sonbaharında 27 farklı noktadan alınan deniz sediman örnekleri incelendi. KTÜ Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi öğretim üyeleri tarafından yürütülen çalışmalarda, Jeoakkümülasyon İndeksi (Igeo), Sediment Zenginleşme Faktörü (SEF) ve Ekolojik Risk İndeksi (RI) gibi göstergeler kullanıldı.
-
Hopa Limanı: En yüksek risk düzeyine sahip liman.
-
1 gram çamurda:
-
149,3 µg bakır
-
94,7 µg kurşun
-
159 µg çinko
-
23,2 µg arsenik
-
-
Kirlilik kaynakları: Sanayi, gemi trafiği, Çoruh Nehri, maden yatakları
-
-
Fındıklı Limanı: Orta düzeyde risk barındırıyor.
-
Özellikle kurşun ve arsenik değerleri yüksek
-
-
Yoroz Limanı: En düşük riskli bölge
-
Ancak yine de doğal arka plan değerlerinin üzerinde kirlilik mevcut
-
Ekosistem ve ekonomi risk altında
KTÜ’den Prof. Dr. Kadir Seyhan, deniz ekosisteminin yanı sıra kıyı balıkçılığı yapan toplulukların da risk altında olduğunu vurguladı. Doğu Karadeniz’de avlanan hamsilerin yüzde 40’ı bu üç limandan karaya çıkarılıyor. Bu durum, gıda güvenliğini de doğrudan ilgilendiriyor.
Prof. Seyhan, “Düşük düzeyler tolere edilebilir ancak Hopa’daki kurşun, arsenik ve özellikle bakır gibi metallerin eşik değerin üzerinde olduğu tespit edildi. Bu, deniz canlıları için ciddi bir tehlike” dedi.
Limanlar doluyor, mavi büyüme riske giriyor
Araştırmada ayrıca iklim değişikliği ve aşırı yağışların etkisiyle derelerin getirdiği sedimanın limanları beklenenden daha hızlı doldurduğu da gözlemlendi. Bu durum liman faaliyetlerini ve mavi büyüme hedeflerini olumsuz etkiliyor.
Uzmanlardan çözüm önerileri
Seyhan, “Kirletme, temiz tut” ilkesiyle hareket edilmesi gerektiğini belirterek atık alım tesislerinin yaygınlaştırılması ve mevcut tesislerin modernize edilmesi gerektiğini söyledi. Türkiye’de 200’ün üzerinde limanda bu tesisler bulunsa da donanım ve kapasite eksikliklerinin giderilmesi gerektiğine dikkat çekti.
