Son dönemde konut fiyatlarının artmasıyla birlikte ev sahibi olmak zorlaşmıştı, ancak gayrimenkul geliştiricileri yeni bir modele geçerek konut alımını kolaylaştırmayı hedefliyorlar. Vatandaşların tek seferde büyük borçlar altına giremediğini göz önünde bulunduran gayrimenkul üreticileri, kademeli satış modelini benimsemeye başladılar.
Peki, kademeli satış uygulaması nasıl işliyor ve vatandaşlar için hangi avantajları sunuyor? Konuyla ilgili detayları Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı açıkladı.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü verilerine göre, 2023 yılında toplam 2 milyon 949 bin 437 adet gayrimenkul satış işlemi gerçekleşti. Bu satışların %41,56'sını konut satışları oluşturdu ve 2023 yılında bir önceki yıla göre %17,5 azalarak 1 milyon 225 bin 926 konut satışı gerçekleşti.
Konut dışı gayrimenkul satışları ise 1 milyon 723 bin 511 adet ile %58,44'lük bir pay aldı. Ayrıca, 2023 yılında ipotekli satışlar toplam konut satışları içinde en düşük seviyeye ulaştı ve %14,5'e geriledi. Bu, son 11 yılın en düşük seviyesi olarak kayda geçti.
Kademeli satış, kooperatif modelinin bir geliştirilmiş versiyonu olarak tanımlanabilir. İlk olarak imarlı bir arsa üzerinde üretilebilecek konut sayısı, daire tipleri ve metrekareleri belirlenir. Sonrasında konut sahibi olmak isteyenler, daire planına göre arsa payını ön sözleşme ile satın alırlar ve peşin veya vadeli ödeme seçeneklerinden birini tercih edebilirler.
Arsa payları satıldıktan sonra genellikle inşaatın ruhsatı alınır ve inşaat maliyetleri belirlenir. Bu maliyetlere katkıda bulunan pay sahiplerinden belirli bir kar oranıyla inşaat maliyeti tahsil edilir. Ancak inşaat maliyetlerinin belirsiz olması, ev sahibi olmak isteyen kişiler için bir risk unsuru olabilir. İnşaat maliyetlerindeki belirsizlik nedeniyle inşaat üretimi zaman zaman aksayabilir.
Kademeli satış modeli, daha ödenebilir seviyelerde ev sahibi olma avantajı sunar, ancak inşaat ve üretim süreci daha uzun zaman alabilir. Bu nedenle hemen konut erişimine olanak sağlayan bir model değildir.
Fiyatlar konusunda kesin bir bilgi yok, ancak kademeli satış modeliyle üretilecek ilk projenin sonuçları gözlemlendikten sonra fiyatların %20 civarında daha düşük olabileceği tahmin edilmektedir.
Şu anda konut kredisi faiz oranları, bankalara, konut değerine ve konutun durumuna göre değişiklik göstermektedir. Ancak genel olarak 1.000.000 TL için aylık %2,84 faiz oranıyla 120 ay vadeli bir konut kredisi kullanımı, aylık yaklaşık 29.421 TL geri ödeme gerektirir.
TAKA/AYTEKİN AKAY
