Dünyanın dört bir yanında hızla yayılan H5N1 kuş gribi virüsü, uzmanların uzun süredir uyarıda bulunduğu kritik eşiği aştı. Sadece kuşlarda değil, artık süt ineklerinden develere, hatta insanlara kadar bulaşan virüs, pandemi potansiyeli taşıyor. Antarktika’dan ABD’ye, Avrupa’dan Afrika’ya kadar yayılan H5N1, şu ana dek 70’ten fazla insana bulaştı ve bir kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu. Bilim insanları, türler arası geçişlerin artmasıyla virüsün biyolojik sınırları hızla aşarak yeni bir küresel sağlık krizine yol açabileceği uyarısında bulunuyor.

H5N1 Tüm Kıtaları Sardı: Kuşlarla Başladı, Memelilere Sıçradı

Son veriler, H5N1’in yalnızca kuşlar arasında değil; penguenlerden develere, süt ineklerinden tilkilere kadar 70’ten fazla memeli türüne bulaştığını ortaya koyuyor. ABD Tarım Bakanlığı, virüsün yalnızca kanatlı hayvanlarla sınırlı kalmadığını, ülke genelinde yüzlerce çiftlikte süt sığırlarında da yayıldığını açıkladı. Bu durum, insanlarla yakın temasta olan hayvan türlerinde enfeksiyon riskini ciddi şekilde artırıyor.

İnsan Vaka Sayısı Artıyor, Endişeler Büyüyor

Dünya genelinde 70’ten fazla kişiye bulaşan H5N1 virüsü, şimdiye dek bir can aldı. Johns Hopkins Üniversitesi’nden Epidemiyolog Dr. Caitlin Rivers, insanlara bulaşma kapasitesinin her geçen gün arttığını ve salgının artık "geçici" değil, "yönetilmesi gereken kalıcı bir kriz" olduğunu ifade etti. Dünya Sağlık Örgütü ise 2003'ten bu yana 700’den fazla insanın enfekte olduğunu, bu vakaların çoğunun Asya ve Afrika ülkelerinde görüldüğünü bildirdi.

Pandemi Riski: Tarihi Olarak Ölümcül Bir Virüs

Toronto Üniversitesi'nden Prof. Dr. Kamran Khan, H5N1’in sürekli evrim geçirdiğini ve memelilere adapte olma yeteneği kazandığını belirtiyor. Khan’a göre, ABD’de hayvanlar arasında yayılan mevcut salgın, kontrol altına alınmazsa yeni bir pandeminin fitilini ateşleyebilir. Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü’ne göre Nisan 2025’te yalnızca Asya, Avrupa ve Latin Amerika’da 44 salgın bildirildi.

Uzmanlar Neden Alarm Veriyor?

Bilim insanlarının endişeleri üç temel başlıkta toplanıyor:

Dr. Rivers’a göre “Bu yalnızca bir ördekten güvercine sıçrama değil, biyolojik bir sıçrama. Pandemi ilanı uzak bir ihtimal değil.”

Aşılar Umut Veriyor mu?

Hayvanlar için geliştirilen aşılar bazı ülkelerde kullanılmaya başlandı, ancak küresel etki konusunda yeterli değil. Fransa’da ördeklerin aşılanması vaka sayısını düşürse de, aşılı hayvanların virüs taşıyabildiği unutulmamalı. ABD ise yeni onaylanan koşullu hayvan aşılarıyla sürece geç dahil oldu.

İnsanlar için geliştirilen H5N1 aşıları bazı ülkelerde stoklandı ancak yaygın kullanım henüz başlamadı. Prof. Khan, mevcut stokların yalnızca başlangıç aşamasında sınırlı koruma sağlayabileceğini belirtiyor.

Kaynak: KARAR