İslam medeniyetinin bilimsel mirasını modern bir vizyonla yeniden canlandırma amacıyla 2012 yılında kurulan Mustafa Bilim ve Teknoloji Ödülü (Mustafa Prize), İslam dünyasında bilimsel yükselişin simgesi haline geldi. Ödülün altıncı töreni 8 Eylül 2025’te İran’ın başkenti Tahran’da gerçekleştirilecek.
Tarihi Miras ve Modern Vizyon
İbn-i Sina, Farabi, Harezmî, Râzî, Nasîrüddin Tûsî ve İbn-i Heysem gibi isimlerin insanlığa armağan ettiği birikim, Mustafa Ödülü’nün ilham kaynağı oldu. Vakıf, ödülü “İslam medeniyetinin 12 asırlık bilim ve teknoloji birikimini yeniden canlandırma” vizyonuyla tasarladı.
Kategoriler ve Stratejik Tasarım
Ödül; Yaşam ve Tıp Bilimleri, Bilgi ve İletişim Bilimleri ve Nanobilim gibi alanlarda çığır açıcı çalışmaları ödüllendiriyor. Adaylık süreci stratejik bir yapıya sahip: Üç ana kategoride adayların İslam İşbirliği Teşkilatı’na üye 57 ülkenin vatandaşı olması gerekirken, “Tüm Bilim ve Teknoloji Alanları” kategorisi, vatandaşlık şartı olmaksızın Müslüman bilim insanlarına açık.
Ödülün Finansmanı
Kazananlara verilen 500.000 ABD Doları, doğrudan hükümetler yerine “Mustafa Ödülü Yatırım ve Vakıf Fonu” aracılığıyla yüzlerce hayırseverin bağışlarıyla karşılanıyor. Bu sistem, siyasi bağımsızlığı koruma stratejisinin önemli bir unsuru.
Türkiye’den Başarılar
Türkiye, Mustafa Ödülü tarihinde önemli başarılara imza attı.
-
2017: Prof. Dr. Sami Erol Gelenbe, bilgisayar sistemlerinde “G-Network” çalışmalarıyla ödül aldı.
-
2019: Prof. Dr. Uğur Şahin, mRNA tabanlı kanser aşılarıyla; Prof. Dr. Ümran İnan ise atmosfer fiziği alanındaki çalışmalarıyla ödüle layık görüldü.
-
2023: Prof. Dr. Murat Uysal, geleceğin 6G ve ötesi teknolojiler için kritik öneme sahip “Optik Kablosuz Haberleşme” çalışmalarıyla ödül aldı.
Yeni Bir Bilim İttifakı
Mustafa Ödülü, sadece bir ödül töreni değil; aynı zamanda bilimsel işbirliğini teşvik eden geniş bir ekosistemin parçası. Bilim ve Teknoloji Değişim Programı (STEP), Kavram Yarışması (KANS) ve Noor Öğrenci Yarışması gibi etkinlikler, genç kuşaklara ilham vermeyi ve bilim insanları arasında güçlü bağlar kurmayı amaçlıyor.
“İslam dünyasının Nobel’i” olarak anılan Mustafa Ödülü, Batı merkezli sistemlerle rekabet etmeyi değil, İslam coğrafyasının kendi bilim geleneğini güçlendirmeyi hedefliyor. 2025’te Tahran’da düzenlenecek olan tören, bu vizyonun en güçlü yansımalarından biri olacak.
