Trabzon’un Ortahisar ilçesinde 3 Haziran sabahı etkili olan sağanak yağış sonrası yaşanan taşkın ve heyelanlar, bir kez daha kent planlamasındaki yapısal sorunları gündeme taşıdı. TMMOB Peyzaj Mimarları Odası Trabzon Şubesi 4. Dönem Başkanı Prof. Dr. Doruk Görkem Özkan tarafından yapılan açıklamada, olayın yalnızca meteorolojik bir doğa olayı değil, uzun yıllardır sürdürülen plansız kentleşme ve yetersiz altyapı politikalarının sonucu olduğu vurgulandı. Özkan, yaşananların gelecekte daha büyük felaketlerin habercisi olabileceği uyarısında bulundu.
“Kırılgan Kent Yapısı Gün Yüzüne Çıktı”
Prof. Dr. Özkan, Trabzon’un doğa olaylarına karşı kırılgan bir yapıda olduğunu ve bu durumun her yoğun yağış sonrası ortaya çıktığını belirtti. Kentin kısa sürede su altında kalan yolları, taşkına maruz kalan yaşam alanları ve çöken altyapısı; doğaya aykırı yapılaşma, geçirgen olmayan zemin kullanımı ve eksik mavi-yeşil altyapı uygulamaları ile doğrudan ilişkili. Özkan’a göre bu tablo, bilimsel planlamadan uzak, günübirlik çözümlerin ne denli yetersiz kaldığını açıkça gösteriyor.
“Dirençli ve Direngen Kentler Artık Zorunluluk”
Açıklamada, sadece mühendislik çözümleriyle değil; ekolojik, sosyo-kültürel ve peyzaj odaklı altyapılarla bütünleşik planlanmış kentlerin gerekliliği vurgulandı. Özkan, “Kentlerimiz sadece dayanıklı değil; aynı zamanda doğayla uyumlu, esnek ve çevresel etkilere karşı adapte olabilen sistemlere sahip olmalı” diyerek şu önerileri sıraladı:
Yağmur bahçeleri, yeşil çatılar, biyolojik hendekler gibi mavi-yeşil altyapıların yaygınlaştırılması
Dere yataklarının yapılaşmaya açılmaması
Geçirgen yüzeylerin artırılması ve sel riskine göre topografik planlama yapılması
“Planlama Hataları Krize Dönüşüyor”
Yaşanan taşkının yalnızca bir doğa olayı olmadığını belirten Özkan, insan eliyle yapılan hataların bu tür afetleri birer krize dönüştürdüğünü ifade etti. Doğa tabanlı çözümler, bilimsel temelli kent planlaması ve kamu yararının öncelenmesi gerektiğini söyleyen Özkan, kentleri bugünün değil, geleceğin iklim koşullarına göre planlamanın zorunlu olduğunu dile getirdi. Açıklamada özellikle şu çağrılara yer verildi:
Tüm deniz dolgularının kaldırılması
Dere yatağındaki yapıların yıkılması
Drenaj ve altyapı sistemlerinin yeniden kotlanması
Azalan kamusal alanların yeniden kazandırılması
Kıyı kentlerinin iklim dirençli hale getirilmesi
“Bilim, Doğa ve Kamu Yararını Merkeze Almalıyız”
TMMOB Peyzaj Mimarları Odası Trabzon Şubesi, daha önce de vurguladıkları gibi, kentte hazırlanan projelerin mutlaka ortak akılla, bilimsel verilere dayalı olarak şekillendirilmesi gerektiğini belirtti. Özkan, “Kentlerimizi yeni iklim gerçekliğine uyumlu hale getirmek istiyorsak, mavi-yeşil altyapıya, doğa tabanlı çözümlere ve peyzaj temelli şehircilik anlayışına geçmeliyiz” sözleriyle çağrısını yineledi.
