OMÜ'den yapılan yazılı açıklamaya göre, Samsun'un Atakum ve İlkadım ilçelerinde yürütülen arkeolojik yüzey araştırmaları, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Arkeoloji Bölümü Araştırma Görevlisi Dr. Michael Deniz Yılmaz başkanlığında yürütülüyor.
Akalan Kalesi ve Çevresi Arkeolojik Yüzey Araştırması projesinde 49 merkez incelemeye konu olurken, Akalan Kalesi'nde biyolojik çeşitlilikler de kayıt altına alındı.
'Akalan Kalesi ve Çevresi Arkeolojik Yüzey Araştırması' olarak adlandırılan çalışma, 4 farklı üniversite ve 1 kurumdan, 30'dan fazla ana bilim dalından araştırmacının multidisipliner yaklaşımla bir araya geldiği geniş kapsamlı bir araştırma haline geldi.
Araştırmaların 2024 yılındaki sonuçlarına göre, toplamda 23 adet yeni merkez tespit edildi. Araştırmalar sonucunda Atakum ilçesinde toplam 30 merkez, İlkadım İlçesinde ise 19 merkez olmak üzere toplamda 49 merkez araştırmaya konu oldu. İncelenen çeşitli merkezlerdeki kültürel kalıntılar, Atakum ve İlkadım İlçelerinde en erken yaşam izlerinin takip edilebildiği Kalkolitik Dönem'den başlayarak, kesintisiz bir şekilde Osmanlı Dönemi'ne ve günümüze kadar süren tarihsel sürece ait verilere ulaşıldı.
Elde edilen veriler ışığında, araştırma alanı içinde yaşamış olan kadim toplumların besin tüketim alışkanlıkları, mimarileri, yemek kapları, sanatları, kültürleri ve inanç sistemleri hakkında önemli bilgilere ulaşıldı. Gerçekleştirilen araştırma, Samsun ve Karadeniz Arkeolojisi için önemli bilgiler sağlamakta ve tespit edilen yeni merkezlerle Samsun'un kültürel mirasının belgelenmesine hizmet ediyor.
Akalan Kalesi'ndeki biyolojik çeşitliliğin belgelenmesi için Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığından alınan izinler doğrultusunda çalışmalar yapılıyor. Belgeleme çalışmaları, botanik, zooloji, entomoloji, ornitoloji ve hidrobiyoloji alanlarında gerçekleştiriliyor.
Biyolojik araştırmaların temel amaçları, arkeolojik alandaki biyolojik çeşitliliğin bilinmesini sağlamak, nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan veya endemik türlerin tespit edilmesi durumunda koruma altına alınmalarını sağlamak ve son olarak antik dönemdeki biyolojik çeşitlilikle karşılaştırılacak verilerin elde edilmesini sağlanıyor.
Akalan Kalesi ve Çevresi Arkeolojik Yüzey Araştırması projesi ekibinde OMÜ'den entomolog Prof. Dr. Ünal Zeybekoğlu, zoolog Prof. Dr. Haluk Kefelioğlu, botanistler Prof. Dr. Hasan Korkmaz, Doç. Dr. Melek Özpiçak, ornitolog Prof. Dr. Kiraz Erciyas Yavuz, ornitolog Nizamettin Yavuz, Artvin Çoruh Üniversitesinden Öğretim Görevlisi Dr. Alper Durmaz ve hidrobiyolog Prof. Dr. Savaş Yılmaz yer alıyor.
