TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI 2025 YAŞ ÇAY ALIM FİYATINI KAÇ LİRA AÇIKLADI?
Tarım ve Orman Bakanlığı, 2025 yılı yaş çay alım fiyatını kilogram başına 25,44 TL olarak duyurdu. Aynı metinde, 2024 yılında üreticinin eline geçen yaş çay bedelinin kilogram başına 19 TL olduğu hatırlatıldı; böylece yeni dönemde nominal olarak ciddi bir artış yapılmış oldu.
Bakanlık metninde bu yıl için ayrı bir “destekleme/prim” rakamı yer almıyor. Yerel kaynaklar, geçmiş yıllarda kilogram başına 2 TL olarak uygulanan destekleme priminin 2025 kampanya yılı itibarıyla kaldırıldığını, dolayısıyla “destekleme dâhil toplam” fiyatın 25,44 TL/kg olarak kabul edildiğini aktarıyor.
Bu tabloya göre 2025 için:
ÇAYKUR taban alım fiyatı: 25,44 TL/kg
Ayrı bir destekleme primi: 0 TL/kg (uygulanmıyor)
Destekleme dâhil toplam: 25,44 TL/kg
ÖZEL SEKTÖR RİZE, TRABZON, ARTVİN VE GİRESUN’DA ÜRETİCİDEN KAÇTAN ALIYOR?
Doğu Karadeniz’de sahadan derlenen güncel verilere göre, özel sektör firmaları çoğu noktada ÇAYKUR’un ilan ettiği taban fiyatın bir miktar altında alım yapıyor. Bugün itibarıyla hazırlanan son değerlendirmelerde Rize, Trabzon, Artvin ve Giresun için ortalama özel sektör fiyatları şöyle özetleniyor:
Rize’de özel sektörün ortalama alım fiyatı yaklaşık 24,50 TL/kg, Trabzon’da 24,20 TL/kg, Artvin’de 24,40 TL/kg, Giresun’da ise 23,80 TL/kg seviyesinde.
Saha gözlemlerine göre bazı bölgelerde bu rakamlar, nakliye, randıman, kontenjan ve ödeme vadelerine göre 20–60 kuruş arasında oynayabiliyor; dolayısıyla açıklanan değerler “ortalama” niteliği taşıyor.
ÇAYKUR FİYATI DESTEKLEME DAHİL TOPLAM VE ÖZEL SEKTÖR ARASINDAKİ FARK NE KADAR?
Aşağıdaki tablo, bugün itibarıyla ÇAYKUR’un resmî fiyatı ile destekleme dâhil toplam rakamı ve özel sektörün ortalama tekliflerini sade bir şekilde karşılaştırıyor:
İl ÇAYKUR Taban Fiyatı (TL/kg) Destekleme Dâhil Toplam (TL/kg) Özel Sektör Ortalama (TL/kg)
Rize 25,44 25,44 24,50
Trabzon 25,44 25,44 24,20
Artvin 25,44 25,44 24,40
Giresun 25,44 25,44 23,80
Tabloda görüldüğü gibi, dört ilde de ÇAYKUR’un resmî alım fiyatı ve “destekleme dâhil toplam” rakam aynı seviyede kalırken, özel sektörün üreticiye sunduğu fiyatlar genellikle bu bandın 1–1,5 TL kadar altında seyrediyor. Bu fark, özellikle yüksek girdi maliyetleriyle boğuşan üreticinin toplam geliri üzerinde doğrudan baskı oluşturuyor.
ÜRETİCİ İÇİN BU RAKAMLAR NE ANLAMA GELİYOR?
2024’te kilogram başına 19 TL seviyesinde gerçekleşen yaş çay bedelinin 2025’te 25,44 TL’ye yükselmesi kâğıt üzerinde önemli bir artışı ifade ediyor. Ancak aynı dönemde gübre, işçilik, enerji ve nakliye kalemlerindeki yükseliş, birçok üreticinin bu fiyat artışını “maliyetleri telafi etmeye yetmediği” gerekçesiyle yetersiz bulmasına yol açıyor.
Öte yandan, özel sektörün resmî tabanın altında kalan rakamları, üreticinin “ÇAYKUR’a mı yoksa özel sektöre mi satmalı?” sorusunu her sürgünde yeniden sormasına neden oluyor. Peşin ödeme, valör, nakliye dâhil fiyat ve kota uygulamaları gibi başlıklar, aynı il içinde bile üreticinin eline geçen “gerçek” kilogram fiyatını değiştirebiliyor.
