Türkiye-ABD arasında yaşanan ‘Papaz krizi’ ile patlak veren Ekonomik kriz ile gelen sıkıntılar devam ediyor. Bunun aslında papaz krizi değil bir ekonomik savaş olduğunu net bir şekilde gören Türk halkı bu savaşa karşı ne kadar mücadele etse de büyük zarar görüldüğü ortada. Trabzon’da AVM’lerde kiralarını kur üzerinden ödeyen esnaf bu durum karşısında mağdur durumda. Bizde bu durumu kur mağduru esnafa sorduk. İşte o röportajlar;
Kar Etmiyorsa Kapanacak
TAKA: Döviz kurunun yükselişi AVM kiralarına yansıdı bu konuyla ilgili bilgi alabilir miyiz? Büyük kuruluşların AVM kiralarında daha az ödeme yapmalarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
ZEKİ KAYIKÇI: Tabi ki çok büyük sorun normalde 30 bin lira kira veren bir firmanın 55-60 bine çıkması maliyetleri çıkardı. Zaten iş gücünün çok fazla olmaması kiranın da çok çıkması maliyete dayandı. Giderler çoğaldı el ele baş başa kaldık. AVM de durmanın da bir anlamı kalmadı. Bunu bir kalıba bir düzene sokmaları lazım Cevahir AVM yaptı kiraları 4 bin liraya endeksledi. Öyle devam ediyor. Ama Forum öyle değil, bunun haklarını yabancıya vermişler bizim için büyük sorun yaratıyor. Zaten yabancılar seni sevmiyor. Sonuçta kar amacıyla açılmış olan bir iş yeri kar etmiyorsa kapatılmalı.
Iskontoları Fazla
Kişiye bağlı iş yerleri zarar ediyor bu kesin ama firma sahiplerinin mağazalarının ıskontoları çok fazla mesela bir adidas’ın anlaşması normal bir iş yeri sahibine göre çok daha ucuz. Şahıs olarak açtığın bir mağazanın kirası bende 50 binse büyük firmaların açtığı mağazaların kiraları 35 çok daha düşük en azından bu dönem için bunu ayarlamaları lazım. Belli bir seviyeye indirmeleri lazım ki kendimizi biraz toparlamamız lazım. Şu an kapatmak isteyende kapatamıyor. Çünkü sözleşme yaptık ödemek zorundayız. Ödemediğimizi düşünürsek banka teminatı vermiş. Ödemezsek de bankalardan paramız çekiliyor çünkü yabancıların elinde bu konu da bir düzenleme istiyoruz.
Ortak Çözüm Yolu
HÜSEYİN GÜVEN: Kurlar çok yükseldi, buna Avm’nin veya devletin bir çözüm bulması gerekiyor. Yoksa bu şartlarda hiçbir kuruluşun kirayı ödeme şansı yok zayıf yani. Yazın işler iyiydi fakat kışın zor olacak sabitlenmesi gerekiyor buna bir çözüm bulması gerekiyor Avm’nin. Hem iş verenlerin hem kiracıların ortak bir çözüm yolu bulması gerekiyor. Mutlaka bir indirime gidilmesi gerektiğini düşünüyorum. Çıkıp gitme gibi bir durum yok.
Etle Kemik Ortaya Çıkacak
İSMAİL KARABİNA: Buranın kirası zaten yüksekti tabi son dönemde ki kur artışlarıyla daha da yükselmiş oldu. Bir de şöyle bir şey var. Tabi şu anda çok fazla sorun oluşturmadı. Çünkü yaz sezonuydu Arapların, gurbetçilerin geldiği sezondu dolayısıyla çok fazla sorun teşkil etmedi. Ama bu süreçten sonra eylül ayının sonu ve kasım ayları işlerin en düşük olduğu zamandır. Duyduklarımıza göre bazı Avmlerde kur sabitlemeleri var. Bu AVM de olur mu olmaz mı bilmiyoruz zaten burası merkeze bağlı çalıştığı için içeride bir yönetim ofisi yok sadece müdürümüz var. Finans ve muhasebeye bakan kişiler yok onlarla mail yoluyla iletişime geçebilirsiniz o da ne zaman yanıt gelirse. Daha öncelerinde 4 trilyon kira geliri olan avm şu an 8 trilyona yakın kira gelirine sahip kur sabitlemelerinin yapılması gerekiyor bizde eylülün ilk haftasını kira günümüzü bekliyoruz. 2 ay işimiz vardı fakat bundan sonra etle kemik ortaya çıkacak.
Ne Kadar Büyüksen O Kadar Etkilisin
Biz küçük kuruluşlar olarak yönetimde fazla söz sahibi değiliz. Psikolojik oturma yöntemlerinden örnek verecek olursam bir kurumsal firmanın müdürü odaya girdiğinde ayağa kalkılıp tokalaşırken biz girince gayet rahat bir vaziyette durulur buna biraza devletimizin el atması gerekir. Ne kadar büyüksen o kadar etkilisin. Büyük firmalarla aramızda sadece kira da değil her yönden bir uçurum var.
Yasa Çıkarılsın
EMRE KAVAKLI: Şu an iş var yoğunluk var ama Eylülün 15’inden sonra tatilciler gidecek, okullar açılacak işler yarı yarıya düşecek, biz bu kur yükselişinin Eylülün 15’inden sonra etkili olacağını ve kurumsal firmaların ses çıkaracağını düşünüyorum. Şu an da bir haftalık döviz artışlarında yüzde 20yüzde 25 gibi kira artışlarımız var ve yönetim tarafından bize henüz bir bilgilendirme gelmedi. Nasıl adım atacaklarını bilmiyoruz. Şu an hiçbir firma etkilenmiyor. Çünkü iş var ben bu etkiyi önümüzde ki aylarda göreceğimizi söyleyebilirim. Bu konuyla ilgili mutlaka ve mutlaka AVM yönetiminin kur sabitlenmesine gitmesi gerekiyor.
Küçülmeye Gideriz
Buradan her hangi bir firma eksildiği zaman onun yerini doldurmak zorunda. Yönetim şu an bu olaya bir el atmasa çıkanın yerini doldurmak için büyük bir arayışa girer. Bir çok yatırımcı arkadaşımda var ama bir yer açıp açmama konusun da çok düşünüyorlar. Devletin mutlaka burada bir yaptırım uygulayabilmesi için kesinlikle yasa çıkarılması gerekiyor. Tüm Avm’ler TL bazından kira ödeyecek yasası. Şu an çark dönüyor işimiz var. Biz kendimizi küçülmeye gideriz evet ama kurumsal firmaların ne yapacağını düşünüyorum. Bile bile lades diyecek miyiz? Eylül ayında bakacağız. Eylül ayında faturalandırma dönemi geldiğinde önümüzü göreceğimiz zamanı bekliyoruz.
Amerika Kazandı
HAKAN ALBAYRAK: Şimdi görüş dediğimiz zaman göreceğimiz bir şey var. Kıtanın öbür tarafından gelen bir sıkıntımız var biz isteriz ki Türkiye olarak değil Avm’ler Cevahir, Varlıbaş demiyorum bu avmler Türk ama forum avm Yahudi sistemi mi diyim tam doğru bir tanım bulamıyorum döviz kuru düzelsin. Bu aylar bizim sezon ayımız turistlerin geldiği ay turiste hizmet vermek pahalı mal satmak değil gayet güzel hizmet verdik hepsi memnun lakin siyasi durumlardan kaynaklı herhangi bir para kazanmadık. Kazandık Amerika kazandı veya onun yanındakiler kazandı. Bu şekil de zor gidiyoruz zor ilerleriz. Çünkü forumlarda farklı bir sistem vardır. Bizim Euro bazından verdiğimiz kira metrekare başına büyük firmalara göre yüzde 10-15 daha fazla biz aynı metrekareyle farklı fiyatlar ve 20-30 bine varan farklar ödüyoruz. Çalışıyoruz mücadele ediyoruz ama artık istiyoruz ki kim kimler buranın kiralarını Türk bazına çekecekse yapsın. Biz artık esnaflık mı yapacağız çalışıp yurt dışına mı aktaracağız.
Sessiz Kahramanlarız
Biz iş ahlakımızın dışına çıkmak istemiyoruz. Gördüğünüz ayakkabıların desisi yani aksesuarları dolar üzerinden bu insanların suçu değil insanların ticaretle yaşadığı sıkıntılar. Biz mücadele ediyoruz ama bizim mücadelemizi kimse göremez sosyal medya internet ve gazeteler gördüğü değiliz biz bu ülke ekonomisini ayakta tutan sessiz kahramanlarız. Bunu bilecek misiniz bilmiyorum ama kaybolduğumuz herhalde bileceksiniz. Şu an da bu su akıyor bu suyu akıtan biziz. Biz kapattığımız zaman sadece bu mağazada beş kişi işsiz kalır. Devamında ne olur peki cepte varsa yeriz. Cebinde olmayan ne yapar peki suç oranlarının artmasına kadar gidecek bir serüven bu. Biz dolar Euro bazından 10-15 yıldır çalışıyoruz. Bizim sadece kiralarımız değil ürünlerimiz dolar Euro. Biz büyük bir markayız ama dayanamıyoruz ve sıkıntılarım büyük.
ALEYNA TONYA
