KİRACI SAYISI PATLADI, EV SAHİPLİĞİ DÜŞTÜ
Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2024 verilerine göre, ev sahipliği oranı son 10 yılda yüzde 61,1’den yüzde 56,1’e geriledi. Aynı dönemde kiracı oranı yüzde 22,1’den yüzde 28’e yükseldi. Bu da demek oluyor ki, Türkiye’de kiracı konumundaki birey sayısı 24 milyonu aştı. Ortalama hane büyüklüğü göz önünde bulundurulduğunda, yaklaşık 7,7 milyon hane kirada oturuyor.
SATIŞ VAR, MÜLKİYET YOK: YATIRIMCILAR KONUT TOPLUYOR
Satış rakamlarında artış yaşanmasına rağmen, ev sahipliği oranı hızla düşüyor. Bu durum, satılan evlerin çoğunun ikamet amacıyla değil, yatırım amacıyla alındığını ortaya koyuyor. 2024’te satılan 454 bin konutun yalnızca 16 bini ipotekli ve ilk el satış olarak kayda geçti. Krediyle ev almak neredeyse imkânsız hale gelirken, peşin alım yapan varlıklı kesimin konut stokunu elinde topladığı gözleniyor.
OECD’DE FİYAT ARTIŞINDA LİDER TÜRKİYE
2015 yılını baz alan konut fiyat endeksine göre, OECD ortalamasında fiyatlar yüzde 87,6 arttı. Ancak Türkiye’de konut fiyatları yüzde 1.815 (yaklaşık 18 kat) yükseldi. Kiralar da benzer şekilde yüzde 1.200 (12 kat) artarak, dar gelirli vatandaşlar için konut erişimini neredeyse imkânsız hale getirdi.
BOŞ KONUTLAR ARTIYOR, BARINMA ZORLAŞIYOR
2015-2024 döneminde yapı kullanım izni alınan konut sayısı 6,94 milyonken, satılan ilk el konut sayısı 5,31 milyonda kaldı. Bu fark, 1,63 milyonluk bir satılamayan konut stoğuna işaret ediyor. Bu evlerin büyük kısmı, yüksek fiyat nedeniyle yatırımcılar tarafından alınmış ya da kiraya verilemeden boş bekletiliyor.
KONUTLAR VAR AMA YAŞAYAN YOK
Özellikle büyükşehirlerdeki lüks konut projeleri, toplumun geniş kesimlerinin ulaşamayacağı fiyatlarla piyasaya sürülüyor. Bu nedenle çok sayıda konut boş kalıyor ya da yalnızca yatırım amacıyla elde tutuluyor. Barınma bir hak olmaktan çıkıp, bir yatırım aracı haline geldikçe, Türkiye’de konut krizi daha da derinleşiyor.
ÇÖZÜM BEKLENİYOR
Uzmanlara göre, kiracı oranının hızla artması ve boş konut stoğunun büyümesi ciddi sosyal sorunlara yol açabilir. Konutun bir yatırım değil, temel bir ihtiyaç olduğu vurgulanarak, sosyal konut projeleri ve erişilebilir kira politikaları öneriliyor.
