Kokarca soğuk iklimi sevmiyor, kışı geçirmek için kendine korunaklı yeri bulmaya çalışıyor. Kışlaklar da ilaçlanırsa üremesi biter. Çocukluğumuzda fındık dallarında sıkça rastladığımız yeşil böceği farklı bir benzetme ile ifade ederdik. Yıllar geçti o böcekler fındık dalında azaldılar.
ÇİKOLATA BAŞKA BİR FINDIĞI KABUL ETMİYOR
Dünyada çikolata sanayi büyüyüp dev bir gelir kapısı olunca fındıkta oyun içinde oyun başladı. Özellikle Doğu Karadeniz bölgesinde tombul fındığın aromasının son derece lezzetli olması ve çikolataya ayrı bir tat vermesi sebebiyle İtalya, Almanya ve İsviçre merkezli ünlü çikolata firmaları Ordu, Giresun ve Trabzon fındığını kullanmak zorunda kaldılar.
ALTERNATİFİ DENEDİLER
Türkiye’nin fındık ihracatından 2.5 milyar dolarlar seviyesine kadar çıkması Avrupalı alıcılar alternatif aramaya yöneltti. Başta İtalya, Gürcistan, Amerika ve İspanya olmak üzere fındık dikimini artırdı ve bu ürünü piyasaya sürmeye çalıştılar. Ancak Doğu Karadeniz fındığının tadını bir türlü yakalayamadılar.
FİSKOBİRLİK’İ ETKİSİZLEŞTİRDİLER
Uluslararası firmalara bunu yapamadılar ama bir şekilde Fındığın en büyük sübvansiyon kurumu olan FKB’yi güçsüzleştirmeyi başardılar. 17 yıldır kurumun başında olan Lütfi Bayraktar, piyasada denge ve büyük alıcılar ve tüccara karşı üreticinin kalkanı olan FİSKOBİRLİĞİ küçülttü, güçsüzleştirdi, en sonunda da Almanya’dan kendine bir partner bularak kilit vurmamaya çalıştı.
ESİROĞLU’NDA BÖCEK TEHTİDİ
2020 yılında Trabzon Esiroğlu’nda 25 dönümlük alanda görülen zararlı böceğe bir türlü önlem alınamadı. Tarım bakanlığı ve tarım il müdürlüğünün yaptığı çalışmalar sonunda tüm ağaçlar kesildi ve böceğin kökü kazınabildi
KOKARCA NEREDEN GELDİ?
Geçen yıl fındıkta 600 bin tonun üzerinde bir rekolte oldu. Ancak bu rekolteye rağmen özellikle Trabzon’un batısında Samsun’a kadar olan bahçelerde görülmeye başlayan Kokarca(Uzun antenli böcek) 2025 ürününde Trabzon’a yöneldi. Geçen yıl fındık bahçelerinde az görülen böcek bu yıl inanılmaz bir üreme ile tehdidini artırdı. Kokarcanın Gürcistan’dan bölgeye girdiği sanılıyor.
NASIL ZARAR VERİYOR?
Trabzon’daki Ziraat odaları başta Ortahisar Ziraat odası olmak üzere Kokarca ile büyük mücadele yaptılar. Bir taraftan eğitim verirken bir yandan da ilaçlama için her türlü desteği sağladılar. Ancak, bunlar bile yeterli olmadı. Tarım Bakanlığının verilerinde 2025 ürünü fındığın toplam rekoltesi 403 bin ton olarak belirlenmişti. Ancak hem Temmuz sıcağının fındığı kavurması hem de kokarcanın sanıldığından fazla görülmesi sebebiyle bu rakama çıkmanın çok zor olacağı ifade edildi. Arsin Ziraat Odası Başkanı Hasan Kozoğlu ise rekoltenin 290 bin ton seviyesine kadar çıkabileceğini iddia etti. Kozoğlu, ‘Kokarca fındığın suyunu Mayıs ayında emiyor, midesindeki zehirli kimyasalı da boşaltıyor ve bu zarar meydana geliyor’ dedi.
ÜRETİCİLER NE İSTİYOR?
TAKA Gazetesi olarak 15 gün süreyle Trabzon’un her bölgesinde üreticilerle sohbet ettik. Özellikle Arsin ve Yomra civarında kokarca etkili oldu. Normalde sağlam gözüken fındıkların içinde bile sıkıntı var. Vatandaşlar başka Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan olmak üzere Tarım Bakanı İbrahim Yumaklı, TMO Genel Müdürü ve yerel siyasetçilere çağrı yaparak, ‘TMO fındıkları geri çevirmesin ürünün değeri ne ise randımana bakıp bunu ödesin’ dediler. Bir diğer beklenti ise Kokarca ile mücadelede devletin acil koduyla harekete geçmesi isteği.
ZİRAAT MÜHENDİSLERİ: ‘DURUM CİDDİ’
Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Yönetim Kurulu Üyesi, Arsin Ziraat Odası Başkanı ve Ziraat Mühendisi Hasan Kozoğlu, Kokarca ile ilgili olarak uyarılarını yaparken şunları söyledi: ‘Kokarca ile mücadele etmek takip ve sabır işi. Kokarcanın fındığa zarar verdiği dönem Mayıs başı. Fındığın en yumuşak dönemi. Kokarca burada fındığın suyunu emiyor. Bu sebeple Mayıs başındaki ilaçlama çok çok önemli. Ardından fındık olgunlaşmaya başladığında ikinci ilaçlama ve olgunlaştıktan sonra da son ilaçlama yapılmalı. Bu yapılırsa fındık en az zararla pazara iner.‘
KURNAZ: KOKARCA KIŞIN BİTİRİLECÇEK
ÇAYKUR’UN en başarılı müdürlerinden Ziraat Mühendisi Halil İbrahim Kurnaz, TAKA Gazetesinin soruları üzerine şu bilgilendirmeyi yaptı:
‘Vampir kelebek Rize’de çaya, mısırlara ve fasulyelere yıllarca büyük zarar verdi. Kahverengi kokarcanın inanılmaz bir üremesi var. Bu zararlı böceğin yok edilmesi için kış sezonunda kışlaklara çekildiğinde ilaçlama yapılması ile mümkün. Yüzde 20 seviyelerine indiğinde yok edilmeli. Bunun içinde çok organize bir mücadele gerekli.”
‘FINDIĞIN YAĞLISI BİLE PARA EDECEK
Arsin Işıklı mahallesi muhtarı Ersoy Turgut, 2025 ürünü fındıkta sorunlar olduğunu kabul ederken, ‘Rekolte çok düşük. Hem Tüccar hem de ihracatçı zor durumda. Anlaşmaları var. Bunun için fındığın çöpü de yağlısı da para edecek. Üreticiler satmada acele etmesinler.’ Uyarısında bulundu.
ÜRETİCİNİN 5 TEMEL GÖREVİ
1-Fındık bahçeleri yaşlandı. Hasat döneminde üretici maksimum gençleştirme yapmalı. 2-Eğer, fındık ocağının kökleri ortaya çıkmış ise toprak takviyesi olmalı. 3- Fındığın haşlanmasını engellediği için fındık altı Temmuz ayının sonu, Ağustos başı biçilerek bahçeye girilmeli. 5- Mart ayında yer tozu, Mayıs ayında ise zararlılara karşı dal tozu vurulmalı. Temmuz ayı içindeki üçüncü ilaçlama ile birlikte fındık kurtarılmalı
