Gümüşhane’nin Tekke beldesinde yaz aylarının gelişiyle birlikte hayvancılar için yoğun mesai dönemi başladı. Bölgenin zorlu coğrafyasında büyükbaş hayvancılıkla geçimini sağlayan üreticiler, yüzlerce yıldır uygulanan nal çakma geleneğini bu yıl da sürdürüyor. Özellikle Türkmenli Mahallesi’nde sabahın erken saatlerinde başlayan imece usulü çalışmalar, hem hayvanların sağlığı hem de verimin artması için büyük önem taşıyor.
Nal çakma geleneği nasıl yapılıyor?
Hayvanların kayalık ve taşlık meralarda daha rahat hareket edebilmesi için nal çakma işlemi titizlikle yapılıyor. Sabah erken saatlerde başlayan işlemde, hayvanlar halatlarla yere yatırılıyor ve ayakları bağlanıyor.
Nalbantlar, “yonacak” adı verilen aletlerle önce hayvanların tırnaklarını uygun şekle getiriyor. Ardından tırnak boyuna göre seçilen nal, özel tekniklerle çakılıyor. Tırnağın fazla kısımları kerpetenle kesiliyor. Kadınlar ise hayvanların başında bekleyip, işlem sırasında sakin kalmalarına yardımcı oluyor.
“Nal çakmazsak süt verimi düşüyor”
Bölgede gönüllü olarak nalbantlık yapan İbrahim Eroğlu, Tekke Beldesi’nde hayvancılığın vazgeçilmez bir parçası olan nal çakma geleneğini şöyle anlattı:
“Burası Türkmen Beyleri bölgesi. Hayvanlarımız bahardan beri burada. Sabah 6’da kalkıp bakım ve sağımlarını yapıyoruz. Bölge taşlık, kayalık olduğu için hayvanlar yürüyemiyor. Bu da süt verimini düşürüyor. Nal çakmazsak hayvanlar zayıflıyor, aç kalıyor.”
Bir hayvanın ayaklarına nalları yaklaşık 25 dakikada çaktıklarını söyleyen Eroğlu, en zor kısmın tırnak yontma işlemi olduğunu belirtti. Sert ve kuru tırnakların yontulmasında zorlandıklarını ifade eden Eroğlu, atalarından öğrendikleri yöntemi devam ettirdiklerini söyledi.
“Nal bulmakta zorlanıyoruz”
Hayvan sahibi Remzi Alkan ise, nal bulmakta sıkıntı yaşadıklarını dile getirerek şunları söyledi:
“Yaylamız taşlık olduğu için nal çakmak zorundayız. Yoksa inekler yürüyemiyor, süt verimi düşüyor. İbrahim arkadaşımız bize çok yardımcı oluyor. Ancak kentte nal bulmakta zorlanıyoruz, il dışından getirtmek zorunda kalıyoruz. Bu işi devam ettirmek zorundayız.”
Bölge ekonomisine katkı sağlıyor
Nal çakma geleneği, hayvanların meradaki hareket kabiliyetini artırarak hem et hem de süt veriminde artış sağlıyor.
Bu da Gümüşhane’nin hayvancılığa dayalı yerel ekonomisine doğrudan katkı sunuyor. Yaz sezonu boyunca belirli aralıklarla tekrarlanan bu kadim uygulama, bölgenin kültürel mirası olarak da yaşatılmaya devam ediyor.
