Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 2025 yılı başında açıkladığı Ocak-Nisan bütçe gerçekleşme verileri, vergi yükündeki adaletsizliği bir kez daha gözler önüne serdi. Banka, şirket ve holdinglerin ödediği Kurumlar Vergisi yalnızca yüzde 11 oranında artarken, çalışanların maaşından kesilen Gelir Vergisi geçen yılın aynı dönemine göre tam yüzde 100,7 oranında yükseldi. Ekonomik krizin ağırlığını taşıyan sabit gelirliler, dolaylı vergilerle de boğulmaya devam ediyor. Devletin vergi gelirleri içindeki dolaylı vergilerin payı yüzde 71’e çıkarken, bütçe açığı dört ayda 885 milyar TL’ye ulaştı. Vergideki dengesizlik, sosyal adalet tartışmalarını yeniden alevlendirdi.
Kurumlar Vergisi Artışı Yetersiz Kaldı
2024’ün ilk dört ayında banka, şirket ve holdinglerin ödediği Kurumlar Vergisi gelirleri yalnızca yüzde 11 arttı. Bu artışla birlikte Kurumlar Vergisi, toplam vergi gelirleri içinde Gelir Vergisi’nin onda biri seviyesinde kaldı. Ekonomistlere göre bu fark, sermaye kesiminin vergi yükünden büyük ölçüde korunduğunu gösteriyor.
Çalışandan Alınan Gelir Vergisi Yüzde 100’ü Aştı
Vergi yükü en çok dar gelirliyi etkiledi. 2023'te 332 milyar TL olan Gelir Vergisi geliri, bu yıl aynı dönemde 666 milyar 350 milyon TL’ye yükseldi. Bu artış, gelir grupları arasındaki uçurumu daha da büyütürken, sabit ücretli çalışanların satın alma gücünü ciddi şekilde zayıflattı.
Dolaylı Vergiler Herkesin Cebini Yakıyor
Bütçe gelirlerinde KDV, ÖTV, ÖİV gibi dolaylı vergilerin oranı yüzde 71’e dayandı. Bu vergiler, gelire bakılmaksızın herkesten aynı oranda alındığı için en çok düşük gelirli vatandaşları etkiliyor.
-
KDV gelirleri toplamda 1 trilyon TL’ye yaklaştı.
-
ÖTV geliri 535 milyar TL’yi geçti; bunun 341 milyar TL’si akaryakıt ve araçlardan geldi.
-
Alkollü içkiler, sigara ve şans oyunlarından 171,5 milyar TL toplandı.
Deprem Vergisi Arttı, Lüks Konut Vergisi Yerinde Saydı
1999'dan bu yana "geçici" olduğu söylenen Özel İletişim Vergisi (ÖİV) yüzde 66 artarak 13,5 milyar TL’ye çıktı. Buna karşılık, lüks konutlardan alınan vergi neredeyse sabit kaldı: sadece yüzde 2,7 artışla 58 milyon TL’ye ulaştı. Bu fark, vergi sistemindeki yapısal eşitsizlikleri daha da görünür hale getirdi.
Öne Çıkan Vergi Gelirleri (Ocak-Nisan 2025)
| Vergi Türü | Gelir (Milyar TL) | Artış Oranı |
|---|---|---|
| Gelir Vergisi | 666,3 | %100,7 |
| Kurumlar Vergisi | - | %11 |
| KDV + ÖTV Toplamı | ~1,5 Trilyon | - |
| Akaryakıt ve Araç ÖTV’si | 341,3 | - |
| Tütün ve Sigaradan | 123 | - |
| Alkollü İçkilerden | 32 | - |
| Şans Oyunları Vergisi | 16,5 | - |
| Özel İletişim Vergisi | 13,5 | %66 |
| Değerli Konut Vergisi | 0,058 | %2,7 |
Hazine’nin verileri, vergi yükünün toplumun geniş kesimlerinin sırtına yıkıldığını açıkça ortaya koyuyor. Sermaye sahiplerine tanınan ayrıcalıklar, adalet duygusunu zedeliyor. Vergide reform beklentisi giderek büyüyor.
