FİNANSMANA ULAŞMAK ZORLAŞTI, BORÇLAR PATLADI
2025 yılında yüksek faiz oranları ve krediye erişimde yaşanan sıkıntılar, ticaret dünyasını köşeye sıkıştırdı. İşletmeler nakit akışını sağlamakta zorlanırken, yeniden çek ve senet kullanımına yönelmek zorunda kaldı. Ancak bu dönüş, ciddi bir borç krizini de beraberinde getirdi. Karşılıksız çek ve protestolu senetlerdeki artış, reel sektörde alarm zillerinin çaldığını gösteriyor.
KARŞILIKSIZ ÇEKLERDE YÜZDE 50,8 ARTIŞ
Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi’nin verilerine göre, 2025’in ilk dört ayında karşılıksız çıkan çeklerin sayısı 89 bine ulaştı. Toplam tutar ise 65 milyar TL’ye çıkarak geçen yıla göre yüzde 50,8 oranında arttı. Karşılıksız çeklerin toplam ibraz edilen çeklere oranı da yükselerek yüzde 2,2’ye çıktı. Bu oran son yılların en yüksek seviyeleri arasında yer alıyor.
ÖDENMEYEN SENETLERDE YÜZDE 165’LİK ARTIŞ
Karşılıksız çeklerdeki artışla paralel olarak protestolu senetlerde de tablo ağırlaşıyor. 2025’in ilk dört ayında vadesinde ödenmediği için protesto edilen senet sayısı yüzde 32,4 artışla 91 bin 17’ye çıkarken, toplam parasal tutar yüzde 165’lik artışla 26,6 milyar TL’ye ulaştı. Bu dramatik yükseliş, piyasada ödeme zincirlerinin kırıldığını ortaya koyuyor.
YENİ KATILANLAR DA ARTIYOR: RİSK BÜYÜYOR
2025’te ilk kez karşılıksız çek işlemi gören kişi sayısı da dikkat çekici bir artış göstererek 1.604’ten 2.170’e çıktı. Bu artış, sadece mevcut işletmelerin değil, yeni ticari aktörlerin de borç sarmalına girdiğini gösteriyor.
EKONOMİSTLERDEN KRİTİK UYARI: ZİNCİRLEME İFLASLAR KAPIDA OLABİLİR
Uzmanlara göre bu tablo, yalnızca bireysel maliyetler değil, sistemsel riskler de doğuruyor. Artan üretim maliyetleri, tüketici talebindeki düşüş ve finansmana erişim zorluğu; şirketlerin vadeli ödeme araçlarına bağımlılığını artırıyor. Bu ise zincirleme iflasların habercisi olabilir.
