İmalat sanayinde bozulma eğilimi bir buçuk yıla ulaştı. İSO Türkiye PMI eylülde 46,7’ye geriledi. Talep daralması yeni siparişleri ve ihracatı baskılarken, üretim ve istihdam hızla düştü. Sadece gıda ve kısmen ağaç-kağıt sektörü üretimini artırabildi. Tekstil en sert düşüşü yaşadı. Liradaki değer kaybı maliyetleri artırdı, fiyatlar nisan ayından beri en hızlı yükselişi kaydetti.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) verileri, imalat sektöründeki yavaşlamanın eylül ayında da sürdüğünü gösterdi. Ağustosta 47,3 olan manşet PMI, eylülde 46,7’ye gerileyerek sektörün daralma eğilimini sürdürdüğüne işaret etti. Böylece faaliyet koşullarındaki bozulma üst üste 15. aya ulaşmış oldu.
TALEP SIKINTISI YENİ SİPARİŞLERİ VE İHRACATI DÜŞÜRDÜ
Anket katılımcılarının geri dönüşleri, firmaların zorlayıcı talep koşulları altında olduğunu ortaya koydu. Zayıf iç ve dış talep nedeniyle yeni siparişler ile ihracat siparişleri geriledi, bu da üretim hacminde belirgin düşüşle sonuçlandı. Firmalar, siparişlerin azalmasıyla birlikte birikmiş iş yüklerini azaltabildi ve bu azalış yaklaşık bir yılın en yüksek oranında gerçekleşti.
Üretimin zayıflamasıyla birlikte üretim sonrası stoklar üç ayın ardından ilk kez artış kaydetti. Yeni siparişlerdeki düşüşe paralel olarak firmalar, yeni personel alımı ve girdi alımı konusunda temkinli davranarak mevcut stokları kullanmayı tercih etti. Eylülde istihdam, girdi alımı ve üretim öncesi stoklar kayda değer düşüş gösterdi.
Liradaki değer kaybı ise maliyet baskılarını artırdı. Girdi maliyetlerindeki enflasyon son üç ayın en yüksek seviyesine ulaşırken, bu durum nihai ürün fiyatlarına da yansıdı. Nisan 2024’ten bu yana satış fiyatlarındaki en hızlı artış eylülde gerçekleşti.
SEKTÖREL GÖRÜNÜM: GIDA VE AĞAÇ-KAĞIT DIŞINDA DÜŞÜŞ HAKİM
İSO’nun yayımladığı Türkiye Sektörel PMI Eylül 2025 raporuna göre, gıda sektörü dışındaki tüm ana faaliyet kollarında firmalar yeni sipariş almakta zorlandı. Bu nedenle izlenen 10 sektörün 8’i üretim hacmini azaltırken, yalnızca gıda ürünleri ile ağaç ve kağıt ürünleri üretimini artırdı. Tekstil sektörü ise ağustos ayına göre düşüşü hafifletse de eylülde yine en sert üretim daralmasının yaşandığı alan oldu.
Gıda sektöründe yeni siparişler son 19 ayın en güçlü artışını kaydederken, bu ivme üretim hacmine de olumlu yansıdı. Yeni siparişlerdeki artışın yalnızca bu sektörle sınırlı kalması, diğer sektörlerdeki zayıflığın devam ettiğini gösterdi. İhracatta ise yalnızca makine ve metal ürünleri sektöründe iyileşme gözlendi.
İstihdam tarafında da tablo olumsuzdu. Eylülde yalnızca gıda ile elektrikli ve elektronik ürünler sektörlerinde çalışan sayısı arttı; ancak bu artışlar oldukça sınırlı düzeyde kaldı. Tekstil sektöründeki istihdam daralması ise dikkat çekti. Gıda ürünleri sektörü, satın alma faaliyetleri ve girdi stoklarında artış gösteren tek sektör oldu.
MALİYET VE FİYATLAR: EN YÜKSEK ARTIŞ GIDADA
Girdi maliyetleri enflasyonu, sektörlerin çoğunda eylül ayında ivme kazandı. En keskin artış, gıda ürünleri sektöründe görüldü. Satış fiyatlarında da en sert yükseliş bu sektörde kaydedildi. Buna karşın, tekstil sektörü talebi canlandırmak amacıyla nihai ürün fiyatlarını yedinci ayda da düşürmeye devam etti ve satış fiyatlarını indiren tek sektör oldu.
