Sonbaharın gelmesiyle birlikte doğada ve ormanlık alanlarda mantar çeşitliliği artarken, bilinçsiz toplama ciddi zehirlenme risklerini de beraberinde getiriyor. Düzce Üniversitesi Tarımsal Atıkların Endüstriye Geri Kazanımı Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Çağlar Akçay, mantar zehirlenmelerinde ilk müdahalenin hayati önem taşıdığını belirtiyor. Özellikle doğadan toplanan mantarın yanınızda sağlık kuruluşuna götürülmesi, doktorların hızlı ve doğru teşhis koyabilmesi için kritik bir rol oynuyor. Her ne kadar Türkiye’de 300 civarında yenilebilir mantar türü bulunuyor olsa da, bunların yalnızca 25-30 türü besin olarak kabul ediliyor. Doğadaki mantarların bir kısmı birbirine çok benzediği için yanlış tüketim ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Mantar zehirlenmesinin mide bulantısı, ishal ve kusma ile başladığını hatırlatan Akçay, ileri vakalarda koma ve ölüme kadar gidebileceğini söylüyor.
Mantar Türleri ve Zehirlenme Riski
Doç. Dr. Akçay, mantar türlerinin birbirine olan benzerliğinin zehirlenme riskini artırdığını vurguluyor. Dünya genelinde yaklaşık 100 bin mantar türü bulunurken, bunların sadece 20 bini tanımlanmış durumda. Türkiye’de ise 300’e yakın yenilebilir mantar türü var; ancak bunların 25-30 türü insanlar tarafından güvenle tüketilebiliyor. Yenilebilir ve yenilemeyen mantarlar bazen birbirinin kopyası gibi görünebiliyor. Bu nedenle, mantarı tanımayan kişiler kesinlikle doğadan topladıkları mantarı tüketmemeli. İlk defa mantar toplayan veya doğaya çıkan kişiler için bu risk çok daha yüksek. Doğadan toplanan mantarların bilinçsiz tüketimi ciddi zehirlenme vakalarına yol açabiliyor ve hayatı tehdit edebiliyor.
Mantar Zehirlenmesi Belirtileri ve Acil Müdahale
Mantar zehirlenmesinde en sık görülen belirtiler arasında mide bulantısı, kusma ve ishal yer alıyor. Ancak bazı zehirli mantar türlerinde belirtiler hemen ortaya çıkarken, bazıları 6-8 saat içinde kendini gösterebiliyor. Bu gecikme, doğru müdahaleyi zorlaştırabiliyor. Zehirlenme belirtileri görüldüğü anda derhal sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiğini belirten Akçay, “Yanınıza yediğiniz mantardan bir parça mutlaka alın. Bu, doktorların hızlı ve doğru teşhis koymasına yardımcı olur” diyor. Hızlı müdahale, ölüm ve komaya varan ciddi sonuçların önüne geçmek açısından kritik bir rol oynuyor.
En Tehlikeli Mantar Türleri ve Tüketim Uyarıları
Bazı mantar türleri özellikle riskli ve ölümcül olabiliyor. ‘Köygöçüren’ ve ‘sinek’ mantarları karaciğere direkt etki ederek ölümle sonuçlanabiliyor. Mantar zehirlenmelerinin tedavisi oldukça zor ve henüz kesin bir panzehir bulunmuyor. Akçay, yıllardır tüketilen mantar bile olsa türü bilinmiyorsa asla yenmemesi gerektiğini vurguluyor. Doğadan mantar toplayanların, özellikle yeni başlayanların ve deneyimsiz kişilerin büyük bir dikkatle davranması hayati önem taşıyor.
