MEYVE ETİKETLERİNDEKİ “YARIM KİLO”NUN GÖLGESİNDE TARIM FELAKETİ
Son günlerde market raflarında "yarım kilo" veya "250 gram" ibareleriyle satılan meyveler, sadece bir fiyat taktiği değil, aynı zamanda derinleşen tarım krizinin sessiz bir işareti. Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım’ın açıklamalarına göre, Türkiye 2025’te meyve üretiminde son yılların en büyük rekolte kaybını yaşıyor.
MEYVE ÜRETİMİNDE %24.4 DÜŞÜŞ
TÜİK verilerine göre, meyve üretiminde %24.4 oranında bir azalma öngörülüyor. 2024’te 28.4 milyon ton olan toplam meyve üretiminin 2025’te 21.4 milyon tona düşeceği tahmin ediliyor. Bu, tam 7 milyon tonluk bir üretim kaybı anlamına geliyor.
BAZI ÜRÜNLERDE KAYIP %50’Yİ AŞTI
Yıldırım’ın paylaştığı verilere göre;
-
Kayısı: %65.1 düşüş
-
Kiraz: %55.7 düşüş
-
Zeytin: %40 düşüş
-
Antep fıstığı: %54.6 düşüş
-
Elma: %38.7 düşüş
-
Zerdali, vişne, zeytin, kayısı gibi ürünlerde ise %50’nin üzerinde rekolte düşüşü tahmin ediliyor.
MARKETTE KİLO YAZMAYA CESARET YOK
Bu durumun doğrudan pazara yansıdığını belirten Yıldırım, “Tüketici zaten bir kiloyu alamaz hale geldi. Kilo fiyatını yazmak satıcıyı bile zorluyor. Artık ‘yarım kilo’, ‘250 gram’ gibi ifadelerle fiyat sunuluyor” dedi. Satış taktikleri bile krizle birlikte şekil değiştirmiş durumda.
TAHIL VE SEBZE ÜRÜNLERİNDE DE DÜŞÜŞ
Meyveler dışında buğday, arpa, patates ve pamuk gibi ürünlerde de kayıplar öngörülüyor. Tek istisna, kuraklığa dayanıklı olan ayçiçeğinde %5’e yakın üretim artışı olabilir.
GIDA ENFLASYONU KAPIYI ÇALDI
Bu üretim düşüşü, zaten yüksek olan gıda enflasyonunu daha da körüklüyor. Uzmanlar, fiyatların yaz aylarında daha da tırmanacağını belirtiyor. Merkez Bankası da bu nedenle zirai don gibi doğal afetlerin fiyatlar üzerindeki baskısını raporlarına dahil etmiş durumda.
ÇİFTÇİ DESTEK BEKLİYOR
TARSİM sigortası olan çiftçilere hasar ödemeleri yapılmaya başlansa da çok az kişi bu ödemeden yararlanabildi. Sigortasız çiftçiler içinse destek planı henüz uygulamaya geçmedi. Tarım Bakanlığı, ÇKS’ye kayıtlı çiftçilere masraf oranına göre ödeme yapmayı planlıyor ancak süreç yavaş ilerliyor.
KRİZ DERİNLEŞİYOR, ETİKETLER SESSİZCE UYARIYOR
Marketlerdeki küçülen etiketler ve artan fiyatlar, sessiz bir krizin göstergesi. Üretim düşüyor, maliyet artıyor, destek yetersiz kalıyor. Vatandaş gramla alışveriş yaparken çiftçi de tarlada ayakta kalmaya çalışıyor.
