ÇİN’İN HAMLESİ DÜNYAYI SALLADI
Küresel elektrikli araç üretimi, Çin’in nadir toprak elementleri ihracatını kısıtlamasıyla ciddi bir krize sürüklendi. Elektrikli motorlarda kullanılan terbiyum, disprosyum gibi stratejik elementlerin arzı daralırken, otomotiv devleri ve yüksek teknoloji firmaları üretimi durdurma riskiyle karşı karşıya kaldı. Uzmanlara göre bu kriz, 2021’deki çip krizinden daha yıkıcı olabilir.
ARAÇ FİYATLARI ZİPLER Mİ?
Tedarik sıkıntısı nedeniyle elektrikli araç fiyatlarında fahiş artışlar bekleniyor. Özellikle yedek parça bulmanın zorlaşacağı ve üretimde ciddi aksamalar yaşanacağı öngörülüyor. İkinci el araç fiyatları da bu krizden doğrudan etkilenebilir. Sektör uzmanları, üretim bandının Haziran ayına kadar durabileceği uyarısında bulunuyor.
GÖZLER ESKİŞEHİR’E ÇEVRİLDİ
Bu küresel krizin ortasında umut ışığı Türkiye’den doğabilir. Eskişehir’in Beylikova ilçesinde 2022 yılında keşfedilen yaklaşık 694 milyon tonluk nadir toprak elementi rezervi, Çin’in ardından dünyanın en büyük ikinci sahası olarak gösteriliyor. ABD ve Avrupa basını, bu rezervin küresel tedarik zincirinde oyunun kurallarını değiştirebileceğine dikkat çekiyor.
REZERV NE KADAR GÜÇLÜ?
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı verilerine göre, bu rezerv 17 farklı nadir toprak elementi içeriyor. Pilot tesis 2023’te faaliyete geçerken, tam kapasiteye ulaşıldığında yıllık 570 bin ton cevher işlenerek, 10 bin ton nadir toprak oksidi üretilecek. Ayrıca, 72 bin ton barit, 70 bin ton florit ve 250 ton stratejik öneme sahip toryum elde edilmesi hedefleniyor.
TÜRKİYE STRATEJİK BİR MERKEZE DÖNÜŞEBİLİR
Eskişehir’deki rezervin sanayiye kazandırılması, Türkiye’yi Çin’e bağımlı olan Batılı ülkeler için stratejik bir tedarik ortağı haline getirebilir. Bu adım, yalnızca otomotiv sektörünü değil, savunma, enerji ve elektronik sektörlerini de rahatlatabilir. Gözler şimdi Türkiye’nin bu fırsatı ne kadar hızlı değerlendireceğine çevrildi.
KÜRESEL DENGELERİ DEĞİŞTİREBİLİR
Eğer Türkiye, bu dev madeni etkin biçimde işler ve dış pazara açarsa, yalnızca ekonomik bir kazanç değil, jeopolitik bir güç de kazanabilir. Çin’in tekelini sarsacak bu hamle, ülkemizi nadir toprak elementleri savaşında masanın baş aktörlerinden biri haline getirebilir.
