Emeklilik şartları çalışanların sigorta başlangıç tarihine göre şekillenirken, bazı özel durumlar çalışanlara erken emeklilik kapısını aralıyor. Sosyal güvenlik sisteminde prim ve yaş yönünden esneklik sağlayan 8 farklı formül dikkat çekiyor. Bu uygulamalar sayesinde bazı sigortalılar genel emeklilik yaşını beklemeden aylık almaya hak kazanabiliyor.
Türkiye'de milyonlarca çalışanın hayali emeklilikle birlikte huzurlu bir geleceğe kavuşmak. Ancak prim ve yaş şartları bazen bu hayali geciktirebiliyor. İşte bu noktada devreye belirli koşulları sağlayanlara erken emeklilik fırsatı sunan yasal avantajlar giriyor. Kadınlardan engellilere, askerlik hizmetinden yıpranma payına kadar geniş bir yelpazede erken emeklilik yolları mümkün hale geliyor. Peki kimler bu fırsatlardan yararlanabilir, hangi formül kime ne kazandırır? İşte detaylar.
1. Kadınlara Doğum Borçlanmasıyla 6 Yıla Kadar Avantaj
Takvim Gazetesi'nden Çığıl Ön Yener'in haberine göre, çocuk sahibi kadın çalışanlar doğumdan sonraki 2 yıl içinde çalışmadıkları süreleri borçlanarak hem prim kazanabiliyor hem de emekliliği öne çekebiliyor. Üç çocuk için toplamda 6 yıla (2160 gün) kadar prim kazanmak mümkün.
Ancak tek bir şart var: Borçlanma yapılacak doğumların, sigortalılık (veya staj) başlangıcından sonra gerçekleşmiş olması gerekiyor.
2. Erkekler İçin Askerlik Süresi Emeklilikte Avantaja Dönüşüyor
Askerlik süresi erkek çalışanlar için sadece prim kazandırmakla kalmıyor; askerlik, sigortadan önce yapılmışsa, sigorta başlangıç tarihi de geriye çekilebiliyor. Bu da emekliliğin daha erken bir tarihe alınması anlamına geliyor.
Sigortadan sonra yapılan askerlikte ise sadece prim kazanımı söz konusu.
3. Prim Yetmeyene "Kısmi Emeklilik" İmkanı
Emeklilik için prim günü eksik olanlar için kısmi emeklilik sistemi devrede. SSK'lı çalışanlar için 8 Eylül 1999 ve öncesinde işe girilmişse 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günü yeterli.
Daha sonraki tarihler içinse prim şartı 4500 ila 5400 gün arasında değişiyor. Bağ-Kur'lular için ise 5400 prim günü şartı sabit kalıyor.
4. Sağlığını Kaybedenler Yaş Şartına Takılmıyor
Çalışma gücünü yüzde 60 ve üzeri kaybettiği sağlık raporuyla tespit edilenler malulen emekli olabiliyor. Malulen emeklilik için en az 1800 gün prim yeterli oluyor.
5. Engellilere Yaş Şartsız Emeklilik
En az yüzde 40 oranında engelli raporuna sahip çalışanlar, yaş beklemeden emekli olabiliyor. Ancak burada prim ve sigortalılık süresi şartı devreye giriyor.
6. Yıpranma Payı ile Fiili Hizmet Zammı Kazanımı
Ağır ve yıpratıcı işlerde çalışanlar için fiili hizmet süresi zammı, yani yıpranma payı uygulanıyor.
7. Engelli Çocuğu Olan Annelere Çifte Hak
Bakımına muhtaç derecede engelli çocuğu olan kadın sigortalılar, 1 Ekim 2008 sonrası için ödenen primlerin dörtte birini ilave kazanıyor. Aynı süre, emeklilikte yaş haddinden de düşülüyor.
8. Erken Yaşlananlara Özel Emeklilik Hakkı
Erken yaşlandığı, SGK Sağlık Kurulu tarafından tespit edilen sigortalılar, 55 yaşını doldurmuş ve 5400 prim gününe ulaşmışlarsa erken yaşlılık aylığına hak kazanıyor.
