Dünya genelinde her geçen yıl etkisini artıran orman yangınları, yalnızca ekosistemleri değil, insan sağlığını da tehdit ediyor. Saygın bilim dergisi Nature’da yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, bu yüzyılın sonuna kadar her yıl ortalama 1.4 milyon insan, orman yangınlarından kaynaklanan duman nedeniyle yaşamını yitirebilir. Araştırmacılar, yangın dumanının içerdiği tehlikeli parçacıklar nedeniyle, fosil yakıt kaynaklı kirleticilerden 10 kat daha zararlı olduğunu belirtiyor. En büyük riskin ise Afrika ve ABD'de yoğunlaşması bekleniyor.
Afrika ve ABD'de ölüm riski katlanacak
Nature’da yer alan analiz, özellikle Afrika kıtasını orman yangını dumanından kaynaklı ölümler açısından en riskli bölge olarak gösteriyor. Araştırmaya göre, Afrika’da duman kaynaklı ölümler mevcut duruma kıyasla 11 kat artabilir.
Öte yandan ABD'de yapılan ayrı bir çalışmada da durum oldukça ciddi. Stony Brook Üniversitesi öncülüğündeki çalışmada, 2050 yılına kadar yılda 71 bin kişinin yangın dumanı nedeniyle hayatını kaybedebileceği tahmin ediliyor. Bu sayı, bugünkü yıllık 40 bin ölüme kıyasla neredeyse iki katı. Aynı rapora göre, ABD'nin toplam ekonomik kaybı 2050 yılına kadar 608 milyar dolara ulaşabilir. Özellikle Kaliforniya başta olmak üzere New York ve Teksas gibi büyük eyaletler en çok etkilenecek bölgeler arasında yer alıyor.
Duman, fosil yakıt kirliliğinden 10 kat tehlikeli
Bilim insanları, orman yangınlarında açığa çıkan dumanın, halk sağlığı açısından ciddi bir tehdit olduğunu belirtiyor. Dumanın içinde bulunan PM2.5 adı verilen mikroskobik parçacıkların akciğerlere kadar ulaşarak solunum yolu hastalıklarına, kalp problemlerine ve hatta ölüme neden olabileceği ifade ediliyor.
Araştırmacılar, bu parçacıkların etkisinin, fosil yakıtların neden olduğu hava kirliliğinden yaklaşık 10 kat daha tehlikeli olduğunu vurguluyor. Bu da, özellikle yangın sezonlarının uzadığı ve yoğunlaştığı günümüzde, milyonlarca insan için hayati bir risk anlamına geliyor.
Uzmanlar uyarıyor: Önümüzdeki 30 yıl kritik
Araştırmada dikkat çeken bir diğer detay ise zaman faktörü. Bilim insanlarına göre, önümüzdeki 30 yıl, yangın dumanı krizinin etkilerini azaltmak açısından kritik önemde. Sera gazı salınımlarının azaltılması, orman yönetimi politikalarının yeniden yapılandırılması ve özellikle yüksek riskli bölgelerde yaşayan insanlar için dumana karşı koruyucu önlemlerin alınması gerekiyor.
Ancak uzmanlar, şu anda birçok toplumun bu tür krizlere karşı hazırlıksız olduğunu ve sağlık sistemlerinin yoğun duman olaylarına karşı dirençli olmadığını belirtiyor.
Orman yangınları artık sadece çevresel değil, küresel bir halk sağlığı sorunu. Peki sizce devletler bu krize yeterince hazırlıklı mı? Görüşlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
