2014 yılından itibaren Trabzon Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü olarak Trabzon’da görev yapan Cahit Gülbay Taka Gazetesi’nin sorularını cevapladı. Gülbay, Fındık ve hayvancılık konusunda önemli mesajlar verdi.
 
*Köyden kente göç hayvansal üretimde ülke genelinde sıkıntı yaşattı.
*Fındık olmasa bile mutlaka o yıl fındığın altını temizlemeliyiz
*Hastalık etmenlerinin bahçeden uzaklaştırılması, olmazsa olmazıdır.
*Küllemenin son yıllarda mevsim şartlarına bağlı olarak biraz daha etkisi artmaya başladı.
*Vatandaşlarımızı örnek bahçeye gitmeleri hususunda çalışmalarımızı devam ettireceğiz.
 
65 Bin Hektarlık Bir Fındık Alanımız Var
 
TAKA: Fındığımızın Trabzon’daki potansiyel durumu nedir?
 
CAHİT GÜLBAY: Toplam üretim alanımızın tarımsal alanının %65’ini oluşturan yaklaşık 65 bin hektarlık bir fındık alanımız var. Tabi bu fındık alanımız Türkiye’nin 12 ilinde olan üretiminin %8,5- %9’una tekabül etmekle birlikte,  verimde de yine aynı şekilde %9 civarını oluşturmaktadır. İlimizdeki ve bölgemizdeki verim özellikle I. Standart Bölge dediğimiz Ordu, Giresun ve Trabzon’daki ortalama verim 80-90kg arasındadır. Tabi bu alt kodlardaki verimlerimiz bazı alanlarımızda daha üst rakamlara çıkabileceği gibi, daha üst rakımlardaki özellikle 250-500 ve 500-750 rakımlarda bu verim ortalama verime göre daha düşüktür.  Bu potansiyelle, ülkemizdeki üretiminin her ne kadar %9’u bu bölgeden yapılsa da, ihracat ve pazarlama noktasında ilimizdeki tüccarlarımızın pazarlamadaki ağırlığı bayağı bir etkindir. Bu süreçte yurtdışına giden ihracatın ilimizde olması sebebiyle, fındıktaki yapılan çalışmaların da önemi biraz daha artmaktadır. 
 
Bilinçli Üretici Olmalıyız
 
TAKA: Fındıkta Verim ve Kaliteyi Arttırma Projesi’nin paydaşlarındansınız. Proje nasıl gidiyor? Gelinen noktada hedefine ulaştı mı?
 
CAHİT GÜLBAY: Bu konuyla ilgili 2013 yılının sonunda özellikle Ticaret Borsamız, Tarım İl Müdürlüğümüz ve merkezi Giresun’da bulunan Fındık Araştırma Enstitümüz ve diğer paydaş kuruluşlarımızla birlikte Fındıkta Verim ve Kaliteyi Arttırma Projesi’ni başlattık. Bu projeyle birlikte farklı farklı ilçelerimizde rakım da dikkate alınarak, 10 vatandaşımıza 25 dekarlık bir alanda Türkiye’de ilk defa fındık alanının yenilenmesi projesi başlatıldı. Bu proje bizim için çok önemlidir. Çünkü ziraatta ve tarımda eğer vatandaşlarımıza bir uygulamayı yapıp, bu uygulamadaki başarılı sonuçları göstermezsek, buradan sonuç almamız ve vatandaşları ikna etmemiz de zor olur. O yüzden biz burada arazilerimizin günümüz tekniklerine uygun dikim teknikleriyle, bazı bahçelerimizde çift dal sistemi, yine bazı bahçemizde tek dal sistemiyle ve bölgemizde yapılan çalışmalar sonucunda Fındık Araştırma Enstitümüz’ün bölgemize uygun fındık çeşitlerinin belirlenmesiyle bu bahçelerimizi oluşturduk.  Bu konuda eğer bakım ve diğer teknik uygulamalar düzgün bir şekilde ve bizim arkadaşlarımızın tavsiyelerine bağlı olarak yapılırsa zaten her şekilde sonuç alınacağı ortaya çıkacaktır.
 
Ankara’ya Ulaştırılacak
 
TAKA: Son dönemlerde Fındığı tehdit eden Külleme Hastalığı var. Bu konuda bilgi alabilir miyiz?
 
CAHİT GÜLBAY: Geçen sene bir miktar görülen ve bu sene de fındığımızı zor durumda bırakan fındıkta külleme hastalığı evet son dönemde bir hayli tehdit etmeye başladı. Fındıkta hastalık zararlıları zaten geçmişte de vardı.  Her türlü bitkisel üretimde mutlaka bir hastalıkla mücadele olabiliyor. Küllemenin son yıllarda mevsim şartlarına bağlı olarak biraz daha etkisi artmaya başladı.

Bu konuyla ilgili 3 Ekim’de özellikle ilimiz şartlarında özellikle Fındık Araştırma Enstitüsü’ndeki uzman arkadaşlarımızı da davet ederek bir seferberlik başlattık. Bununla ilgili öncelikli olarak, İlçe Müdürlüğümüz ve orada çalışan mühendis arkadaşlarımız, Ziraat Odası başkanlarımızla birlikte bütün fındık yetişen ilçelerimizde toplantılar tertip ettik. Son olarakta Trabzon Ticaret Borsası Külleme Hastalığı ile ilgili bir çalıştay düzenledi. Çok sayıda katılımcı vardı. Konunun uzmanları akademisyenler çok önemli bilgiler verdiler. Bence çok verimli bir çalıştaydı. Zaten buradan çıkarılacak yol haritası da Ankara’da ilgililere ulaştırılacak. Öncelikle bu küllemede kültürel tedbirlerin alınması gerekiyor.
 
Temizlik Şart
 
TAKA: Küllemeyle ilgili mücadelede üreticilerimize ne önerirsiniz, ne yapmaları gerekiyor?
 
CAHİT GÜLBAY: Tabi ki en önemlisi kültürel önlemler. Şu aşamada budama dönemi olmasından dolayı mutlak suretle iyi bir bakım yapılması budama ve gübreleme dönemlerinin iyi takip edilmesi gerekiyor. Özellikle de hastalıklı etmenlerin yapraklarda ve bu seneki harmanlarda patoza vurulan ve oradaki hastalıklı etmenlerin oradan uzaklaştırılması ve yakılması gerekir. Önümüzdeki dönemde özelliklede ilkbaharda fındık altı otların temizlenmesi çok önem arz ediyor. En az iki sefer, imkanlar dahilinde 3 sefer temizlenmesi ve fındık altı temizliğinin mutlak suretle yapılması gerekir. Bunu önerebiliriz çiftçilerimize. 
 
Köyden Kente Göç Olumsuz Etkiledi
 
TAKA: Trabzon’da hayvancılık ne durumda?
 
CAHİT GÜLBAY: Son yıllarda hayvansal üretimde ülke genelinde bir sıkıntının yaşandığı doğrudur. Köy yaşamında bir takım azalmalar oldu. İnsanlarımız köylerden kentlere göç ettiler.

Bu dünyada da böyle. Böyle olunca Trabzon’da da bazı sıkıntılar yaşandı.  Bakanlığımız girişimleriyle son yıllarda ilimizin dışındaki bölgelerde büyük işletmelerin kurulması, desteklenmesi çalışması sonucu oralarda olumlu sonuçlar alındı.

Ancak bizim bölgemizde arazi yapısına bakıldığında büyük işletmelerden çok daha küçük yerel işletmelerin geliştirilmesini bakanlığımıza biz önermiştik. Ve şubat ayında yapılan toplantıda işletmelerin desteklenmesi ön plana çıktı. Şu anda bakanlığımız bu çalışmayı uygulamaya geçirdi. Genç çiftçinin desteklenmesi projesi.
 
Zaten ülkemiz genelinde desteklenen bir projeydi. Buradaki projemizin müracaatlarında hayvancılık müracaatları daha ağırlıklı çıktı. 26 adet küçükbaş, 113 adet büyükbaş hayvan projesi başvurusu geldi. Şu aşamada küçükbaş hayvanlarımızın dağıtımı devam ediyor. Çok az bir rakam kaldı.

Büyükbaşla ilgili vatandaşlarımızın simental ırkına başvurusu oldu. Jersey ırkı bizim bölgemizin hakim ırkı. ayın bakanımızın da hassasiyetiyle özellikle damızlık üretiminin de arttırılması noktasında jersey ırkına hepsi dönüştü ve süt ineği dağıtımı önümüzdeki süreçte yapılacak.

Tabi hayvanlarımız yurtdışından geleceği için zamanını biz şu anda tam kestiremiyoruz. Ama çok yakın zamanda bölgemizde dağıtımı yapılacak ve bu noktada özellikle küçük aile işletmelerimize de iyi bir kazanç sağlayacak. Ve bölgemizdeki özellikle marka olan tereyağı ve sütlacımızın hammaddesi yağlı olan sütün bölgemizde üretilmesi de ek bir katkı sağlayacak.
 
Ömer ALTUNTAŞ