Türkiye’nin bayrak taşıyıcı (Flag carrier) havayolu şirketi olan Türk Hava Yolları (THY) Anonim Ortaklığı 500’e yaklaşan uçak sayısının yanı sıra iştirakleri ve ortaklıkları ile de dev bir holding olma özelliği taşımakta. Toplam olarak 96 bin kişinin görev yaptığı kardeş şirketler ve ortaklık yoluyla katkı verilen şirket sayısı da birleşmeler rağmen 23’e ulaşmıştır.
Yüzde yüzüne sahip olunan veya yabancı ortakları olan, aralarında teknik, bilişim, eğitim, gayrimenkul, elektronik ödeme, spor, akaryakıt, ikram gibi birbirinden çok farklı iş kollarında faaliyet gösteren bu gibi şirketlerin bazıları karlı, bazılarıysa ne yazık ki bekleneni vermekten uzaktır.
THY şirketleri arasında havayolu yolcu taşımacılığı için bir yıl önce kurulan ve yüzde 100 sahibi olunan A Jet Airlines şirketi diğerlerinden öne çıkmıştır.
Gidişatı iyi olan ve 200 uçaklık hedefe odaklanan bu şirket, böyle giderse öngörülen tarihte kara geçebilecek.
THY, A Jet Havayolları’nın yanı sıra Alman Lutfhansa Havayolları ile 1989’da Antalya’da 49+1-49+1 eşit paylarla kurduğu Güneş Ekspres Havacılık A.Ş (Sun Express) adında karlı ve istikrarlı bir şirkete de ortaktır.
Bu şirket başarısıyla her iki ortağı memnun edip büyümeyi sürdürüyor.
AIR BOSNA HEZİMETİ
THY’nin bu başarılı ortaklığının yanı sıra daha sonra gündeme gelen bir ortaklığı ne yazık ki iyi sonuç vermedi.
Ticari olarak başarılı olacağından mı, yoksa iki ülke halkı arasındaki dostluk ve iyi ilişkilerin bir nişanesi olarak mı
bilinmez (O dönemin yöneticilerine sormak gerek) Türk Hava Yolları, 1994 yılında Bosna Hersek’de kurulan B&H Havayolları Şirketi’nin (Air Bosna) hisselerinin yüzde 49’unu 2008 yılında satın aldı. THY, 2010 yılında kalan yüzde 51’lik hisseyi de almak istedi ve şirket filosuna da iki uçak kattıysa da beklenen olmadı. THY uçaklarını alıp, ortaklıktan çekilince bu şirket Haziran 2025’te kapandı.
THY, geçmişteki bu kötü deneyimden sonra, neden gerek duymuş, niçin böyle bir işbirliğine gitmiş bilinmez, Arnavutluk Cumhuriyeti’nin bayrak taşıyıcısı Air Albania Havayolları’na da ortak olmak gibi bir karar almış.
AIR ALBANIA İYİ GİTMİYOR!
THY’nin %49, MDN Investment SHPK firmasının %41 ve Arnavutluk Hükümeti’ni temsilen Arnavutluk hava sahasını ve hava trafiğini yöneten Albcontrol firmasının %10 oranında hisseye sahip olduğu şirketin hayata geçişi 12 Eylül 2018 tarihinde olmuş. Geçmişte filosunda üç uçak bulunan şirket İsviçre, İtalya ve Türkiye’ye uçuş yaparken bir uçağı lessor tarafından geri çekilmiş, biri de İstanbul’da arıza nedeniyle park halinde. Şirketin kalan tek uçağı Tiran İstanbul arası uçuyor.
Arnavut basınında yer alan haberlere göre personel maaşlarını ödeyemeyen şirket bilet satmayı hala sürdürüyor. Bu olumsuz ortaklıklardan sonra THY gözünü başka bir yöne çevirdi. Bu kez önemli bir şirket ortaklığı söz konusu.
Kamuyu Aydınlatma Platformu KAP’a
yapılan bildirimde şöyle deniliyor.
“20.06.2025 tarihli Özel Durum Açıklamamızda belirtildiği üzere Ortaklığımız küresel havacılık sektöründeki konumunu güçlendirmek ve pazardaki rekabetçiliğini artırmak amacıyla Air Europa Holding S.L.U. ("Air Europa")'da yatırım fırsatının incelenmesi ve muhtemel ortaklık sinerjilerinin belirlenmesi amacıyla bağlayıcı olmayan nitelikte görüşmeler gerçekleştirmektedir.(….)
Bu kapsamda Ortaklığımız, Air Europa'dan azınlık hissesi alınarak yatırım yapılması için Havayoluna bağlayıcı bir teklifin iletilmesine karar vermiştir.”
AIR EUROPA NASIL BİR ŞİRKET?
1986 yılında İspanya Madrid merkezli kurulan Air Europa’nın filosunda, yaş ortalaması 7-10 arasında 55 uçak var. Şirketin yüzde 80’i Globalia adlı İspanyol şirkete, yüzde 20’si de British Airways’in de sahibi olan İngiltere merkezli International Airlines Group’a (IAG) ait. IAG daha önce Air Europa’ ın tamamını satın almak istemiş, ancak rekabet kurumu onay vermemişti.
Avrupa iç hatlarına ilaveten Madrid merkezli olarak Latin Amerika / Karayipler hatlarında odaklanan Air Europa’nın, bu alanda önemli bir potansiyele sahip olduğu ifade ediliyor. Şirket hali hazırda 44 destinasyona uçuş yapıyor.
Geçmişte yaşanan sıkıntılı girişimlerin THY’nın yeni bir ortaklığa girmesine engel olmaması sevindirici bir durum.
THY yönetimi doğru bir adım atmakta. Umarız her şey planlandığı gibi gider.
Mutlu yarınlar Türkiyem.
