"KAZANDIRAN MI, KAYBETTİREN Mİ?" SORUSUNUN YENİ CEVABI
Kurlardaki dalgalanma ve faiz oranlarının yükselişi, yatırımcının klasik sorusunu yeniden gündeme taşıdı: "TL'de mi kalmalı, dolara mı geçmeli?" Ekonomist Ömer Gencal bu soruya alışılmadık bir yerden, ünlü “Margin Call” filmiyle yaklaşarak dikkat çekici bir uyarıda bulundu. Gencal’ın odak noktası: Carry-to-Risk oranı.
CARRY-TO-RISK ORANI NEDİR, NE ANLATIYOR?
Bu oran, yatırımcının aldığı getiriyi üstlendiği riskle kıyaslamasını sağlıyor. Formülü basit:
Carry-to-Risk = Beklenen Getiri / Oynaklık
Oranın yüksek olması cazip bir yatırım ortamını işaret ederken, yüksek getiri düşük oynaklıkla birleşirse güvenli liman sinyali verir. Ancak oynaklık artarsa bu oran hızla düşer ve görünürde kazançlı görünen pozisyon tehlikeli hale gelir.
TÜRK LİRASI'NIN YOLCULUĞU: ZİRVE VE DİP
Gencal, 1990’dan 2025’e kadar TL’nin bu orandaki performansını analiz ediyor:
-
1990–2001: Yüksek getiri ama uçlarda gezinen risklerle dengesiz dönem.
-
2003–2020: Görece istikrarla carry trade için altın yıllar.
-
2021–2023: Faiz düşerken kur patladı, oran negatife geriledi.
-
2024–2025: Rasyonel ekonomi politikalarıyla oran tekrar 2.61 seviyesine çıktı.
MARGIN CALL BENZETMESİ: GÖRÜNENİN ARDINDAKİ RİSK
Gencal, “Margin Call” filmine atıfla, yatırımcının sadece getiriyi değil, bu getirinin arkasındaki riski de görmesi gerektiğini söylüyor. "Faizler yüksek diye TL cazip zannedilmesin. Eğer risk artıyorsa ve oynaklık tetikte bekliyorsa, kazanç hayal olabilir."
YÜKSEK FAİZİN GİZLİ MALİYETİ: TOPLUMSAL BEDEL
Ekonomist, oranın yükselmesinin iyi bir gösterge gibi görünse de, bu yükselişin arkasındaki sebebin dikkatle analiz edilmesi gerektiğini vurguluyor. Çünkü risk priminin artması, hem yatırımcıyı hem de toplumu bedel ödemeye zorlayabilir. “Yüksek carry-to-risk oranı, yüksek güven değil; bazen yüksek tehlikenin habercisidir” diyor.
GÖZÜNÜZ CARRY'DE DEĞİL, RİSKTE OLSUN
Gencal’ın uyarısı net: Nominal faizlere değil, karşılığında alınan riskin büyüklüğüne odaklanın. TL’de kalma ya da dövize geçme kararı, sadece getirilerle değil; olası senaryolarla, oynaklıkla ve küresel politikalardaki kırılganlıklarla birlikte değerlendirilmelidir. Tıpkı "Margin Call" filmindeki gibi, en büyük risk bazen görünmeyen risktir.
