Asgari ücretlinin konut hayali 29 yıla, İstanbul’da 46 yıla çıktı
Türkiye’de dar gelirli için ev sahibi olmak, artık yalnızca uzun vadeli bir hedef değil; çoğu zaman erişilmesi mümkün olmayan bir hayal. Ekonomi Gazetesi'nin Merkez Bankası verilerini baz alan analizine göre, asgari ücretli bir çalışanın Türkiye genelinde ortalama bir konuta sahip olabilmesi için tam 29 yıl boyunca maaşının yarısını biriktirmesi gerekiyor. Üstelik bu süre, İstanbul gibi büyükşehirlerde emeklilik yaşını dahi aşıyor.
Barınma hakkının giderek lükse dönüşmesi, toplumda geniş bir kesimi etkileyen ekonomik gerçekliğin en çarpıcı göstergelerinden biri haline geldi. Artan enflasyon, faiz oranları ve gelir düzeyindeki yetersizlik; konut ve otomobil gibi temel ihtiyaçlara erişimi daha da zorlaştırıyor.
Konut fiyatlarındaki artış asgari ücreti solladı
Son 15 yılda asgari ücret yüzde 3.730 artarak 38,3 kat yükselirken, konut fiyatları 41 kat artış gösterdi. Bu makasın her yıl daha da açılması, özellikle gençler ve dar gelirli aileler için ev sahibi olmayı neredeyse imkânsız hale getiriyor.
Sıfır faizli senaryo ve maaşın yüzde 50’sinin konut için biriktirildiği varsayımıyla yapılan hesaplamalara göre, 90 metrekarelik bir konutun alınabilmesi için gerekli yıllar şehir bazında şöyle:
-
İstanbul: 46,6 yıl
-
İzmir: 32 yıl
-
Türkiye geneli: 29 yıl
-
Ankara: 26,2 yıl
Bu süreler, sadece barınma için gereken ekonomik çabanın boyutunu değil, aynı zamanda gelecek planlamasının nasıl daraldığını da gözler önüne seriyor.
Yüzde 25 zam senaryosu umut veriyor mu?
2026 yılında asgari ücrete yüzde 25 zam gelmesi ve maaşın 27.500 TL’ye yükselmesi halinde dahi, tablo dramatik biçimde değişmiyor. Türkiye genelinde konut alım süresi 29 yıldan 23 yıla, İstanbul’da ise 46,6 yıldan 37,5 yıla düşüyor.
Ancak bu iyileşme, artan konut fiyatları ve yüksek faiz oranları karşısında yalnızca teorik düzeyde kalıyor. Zira asgari ücret artsa da konut fiyatları ve kredi maliyetleri de paralel olarak yükseldiğinden, alım gücünde kayda değer bir iyileşme beklenmiyor.
TOGG almak için 16 yıllık birikim gerekiyor
Konut dışında ulaşım araçları da dar gelirli için ulaşılmaz hale geldi. Türkiye’nin yerli ve milli otomobili TOGG T10X’in standart versiyonu 2 milyon 172 bin TL’den satışa sunulurken, bir asgari ücretlinin bu aracı alabilmesi için yaklaşık 196 ay yani 16 yıl boyunca tüm maaşını harcamadan biriktirmesi gerekiyor.
Üstelik bu hesaplama, hiçbir harcama yapılmadan yalnızca otomobil için para biriktirildiği varsayımıyla yapıldı. Gerçek yaşam koşulları göz önüne alındığında, bu sürenin çok daha uzun olacağı ortada.
Banka kredileriyle konut almak mümkün mü?
Asgari ücretli bir çalışanın kredi çekerek konut alması da oldukça zor. Mevcut düzenlemeye göre, aylık gelirin en fazla yüzde 50’si kredi taksiti için kullanılabiliyor. Bu da şu anki 22.104 TL’lik asgari ücretle en fazla 11.052 TL aylık taksit ödenebileceği anlamına geliyor.
Güncel konut fiyatlarıyla kıyaslandığında bu taksit tutarı, banka kredisiyle dahi bir ev satın almanın finansal olarak mümkün olmadığını ortaya koyuyor.
Ev ya da otomobil sahibi olmak artık sadece ekonomik değil, aynı zamanda sosyal bir meseleye dönüşmüş durumda. Sizce bu durum sürdürülebilir mi? Görüşlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
