Ekonomik baskı tüketici tercihlerini değiştirdi: Marka değil, uygun fiyat önde
Türkiye’de ekonomik koşullar, alışveriş alışkanlıklarını köklü şekilde dönüştürüyor. TÜSİAD Perakende Çalışma Grubu kapsamında hazırlanan yeni rapor, uygun fiyatın tüketici tercihlerinde artık birincil kriter haline geldiğini gösteriyor. Her 10 tüketiciden 7’si daha ucuz ürünleri tercih ederken, üçte biri yalnızca temel ihtiyaçlarını karşılayabiliyor. Marka sadakati ise yerini fiyat–performans dengesine bırakıyor.
Gelir daralması alışveriş davranışlarını yeniden şekillendiriyor
EY-Parthenon tarafından hazırlanan “Türkiye Perakende Pazar Değerlendirmesi Raporu”, gelirlerdeki düşüş ve artan fiyat baskısının tüketicilerin alışveriş kararlarını nasıl etkilediğini detaylarıyla ortaya koyuyor. Rapora göre, artık kalite kadar fiyat da belirleyici unsur. Hanehalklarının alım gücündeki azalma, “önce ihtiyaç, sonra bütçe” yaklaşımını ön plana çıkarıyor. Bu da ürün bazında daha hesaplı alternatiflere yönelimi artırıyor.
Özel markalı ürünlere ilgi artıyor
Raporda öne çıkan bir diğer başlık ise özel markalı ürünlerin yükselişi. 2025'in ilk yarısında bu ürünlerin toplam harcamalar içindeki payı yüzde 22’ye ulaştı. Tüketicilerin yüzde 58’i artık alışveriş yaptığı markaya bağlılık hissetmediğini ifade ediyor. Özellikle taze gıda kategorisinde özel markalara yönelim hızla artarken, markadan ziyade fiyat ve içerik kıyaslamasıyla karar verilmesi dikkat çekiyor. Bu eğilim, özel markaların geçici değil, kalıcı hale geldiğini gösteriyor.
Perakende sektörü hâlâ ekonomik lokomotif
Tüm bu dönüşüme rağmen perakende sektörü Türkiye ekonomisindeki ağırlığını koruyor. 2023 itibarıyla 10,5 trilyon TL’ye ulaşan perakende ticaret hacmi, imalat sanayinden sonra GSYH’ye en büyük katkıyı sunan ikinci sektör oldu. Yaklaşık 6,4 milyon kişiye istihdam sağlayan sektör, toplam istihdamın yüzde 19’unu oluşturuyor. 2024 sonrası için ise daha dengeli ve istikrarlı bir büyüme beklentisi öne çıkıyor.
Dijital kanallar yükseliyor, fiziksel mağaza hâlâ güçlü
Raporda dijitalleşme de önemli bir başlık olarak öne çıkıyor. Online alışverişin yaygınlığı her geçen gün artarken, tüketicilerin önemli bir kısmı fiziksel mağaza deneyiminden vazgeçmiş değil. Bu durum, çok kanallı (omnichannel) stratejilerin perakendeciler için vazgeçilmez hale geldiğini gösteriyor. Uzmanlara göre, geleceğin perakendesi uygun fiyat, hızlı teslimat ve çoklu erişim üzerine inşa edilecek.
Ekonomik koşulların tüketici davranışlarını yeniden şekillendirdiği bu dönemde, perakendeciler için sadece ürün sunmak yetmiyor. Değer odaklı çözümler geliştiren, fiyat hassasiyetini gözeten ve çoklu kanallarda varlık gösteren markalar öne çıkmaya devam edecek.
