Doğu Karadeniz’in doğa harikası illerinden Artvin, sadece enerji üretimiyle değil, artık su ürünleri yetiştiriciliğiyle de adından söz ettiriyor. Özellikle Borçka ve Deriner baraj göllerinde yapılan kafes balıkçılığı, kenti Türk somonu üretiminde önemli bir merkez hâline getirdi.
2024 yılında Artvin genelinde 19 bin 242 ton su ürünü üretimi gerçekleştirilirken, bunun büyük bölümünü Türk somonu oluşturdu. Borçka Barajı’nda 11 tesiste 5.645 ton, Deriner Barajı’nda ise 30 tesiste 10 bin ton üretim yapıldı. Karadeniz açıklarındaki 9 deniz tesisiyle birlikte 25 bin ton kapasiteye ulaşıldı. Kara tesislerinde ise 23 işletme aktif üretim sürdürüyor.
Toplamda 73 tesis ve 40 bin tonun üzerinde bir kapasiteye sahip olan Artvin, yakın zamanda devreye alınacak Yusufeli Barajı ile bu rakamı 100 bin tona kadar çıkarma hedefi koymuş durumda.
“Artvin artık sadece enerjiyle değil, somonla da anılıyor”
Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Artvin Su Ürünleri Yetiştiriciliği Birliği Başkanı ve Su Ürünleri Mühendisi Önder Alkan, son 10 yılda gelinen noktayı şu sözlerle özetledi:
“2012 yılında 300-350 tonla başladık. Bugün yıllık üretimde 19 bin tonları geçtik. 2024 yılı itibarıyla sektörde yaklaşık 3 milyar TL’lik ekonomik değer oluşturduk.”
Alkan, Artvin’in düşük sanayi yoğunluğu, nüfus baskısının azlığı ve soğuk, temiz, oksijeni bol suları sayesinde Türk somonu yetiştiriciliğinde avantajlı bir coğrafya sunduğunu vurguladı. Balık etinin kalitesi, ihracat pazarında Türk somonunu giderek daha değerli kılıyor.
İhracat pazarı büyüyor, istihdam artıyor
Türk somonuna özellikle Avrupa ve Uzak Doğu ülkelerinden yoğun talep olduğunu belirten Alkan, bu talebin üretimi ve kapasiteyi artırıcı yönde etkilediğini söyledi. Norveç somonuna alternatif olarak pazarlanan Türk somonu, son yıllarda lezzeti ve kalite standardıyla büyük ilgi görüyor.
Alkan ayrıca, sektörün istihdam açısından da önemli bir katma değer yarattığını ifade etti:
“Su ürünleri mühendislerinden teknikerlere, sahadaki işçilerden nakliye ve soğuk zincir lojistiğine kadar birçok alanda iş imkânı doğuyor. Gençler için ciddi bir istihdam kapısı açılıyor.”
Bu yönüyle Türk somonu üretimi, sadece ekonomik değil, aynı zamanda sosyal kalkınma açısından da önemli bir etki yaratıyor.
Yusufeli Barajı ile hedef: 100 bin ton üretim
Artvin’de kısa vadede üretim kapasitesini artıracak en büyük gelişme, Yusufeli Barajı’nın devreye girmesi olacak. Alkan, 2025-2026 yıllarında hedeflerinin önce 60 bin ton, ardından 90-100 bin ton seviyelerine ulaşmak olduğunu belirtti.
