Giresun’da Restore Edilen Dünyanın İlk Fındık Patozu Tarım Tarihine Işık Tutuyor
Giresun’da bulunan Fındık Araştırma Enstitüsü’nde yıllarca sergilenen ve fındık soyma işlemini mekanik hale getiren ilk makine olarak tarihe geçen patoz, zamanla doğal koşulların etkisiyle yıprandı. 1937 yılında Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nde geliştirilip 1940'ta tamamlanan bu tarihi cihaz, yeniden eski görünümüne kavuşturulmak üzere uzman ekipler tarafından restore edilmeye başlandı.
1937’de başlanan projede sona geliniyor
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makineleri Bölümü’nün 1937’de başlattığı ve 1940’ta tamamladığı patoz projesi, fındık üretiminde dönüm noktası oldu. Giresun Fındık Araştırma Enstitüsü’ne deneme amacıyla gönderilen makine, yıllarca burada muhafaza edildi. Ancak zamanla paslanan ve parçaları bozulmaya başlayan cihazın, kültürel miras kapsamında korunması kararı alındı.
Sanayi ustaları iş başında: “İlk günkü gibi olacak”
Restorasyon çalışmaları Giresun Küçük Sanayi Sitesi'nde faaliyet gösteren Ansam Irgat Makine Sanayi tarafından yürütülüyor. Firmanın sahibi Orhan Sarımetmetoğlu, makinenin tarihi niteliğine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Bu makine, kendi alanında dünyadaki ilk örnek. Bizden, orijinal planlarına uygun şekilde yeniden imal edilmesi istendi. Malzeme seçimi ve teknik detaylar titizlikle uygulanıyor. Amacımız, bu eşsiz eseri ilk günkü formuna döndürmek.”
Yeniden sergilenecek
Tarihi patoz makinesinin restorasyon süreci tamamlandığında, tekrar Fındık Araştırma Enstitüsü'ne teslim edilecek. Burada ziyaretçilerin görebileceği özel bir alanda sergilenecek olan makine, hem fındık tarımının gelişimini simgeleyecek hem de geçmişin üretim teknolojisini bugüne taşıyacak.
Tarımsal sanayinin geçmişine ışık tutuyor
Fındık üretiminde dönüm noktası olarak kabul edilen bu makine, tarımın mekanikleşme sürecine dair önemli bir belge niteliğinde. El yordamıyla yapılan fındık ayıklama işlemini makineye devrederek üretim kapasitesini artıran patoz, Türkiye’nin tarım tarihine mühendislik başarısı olarak kazandırıldı.
