Türkiye’nin doğu Karadeniz illerini etkisi altına alan kahverengi kokarca, özellikle fındık üreticilerinin kabusu olmaya devam ediyor. Bu zararlı böcekle mücadelede Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde önemli çalışmalar yürütülürken, kış aylarında yapılacak temizlik ve imha işlemleri biyolojik mücadelenin başarı oranını doğrudan etkiliyor.
Uzmanlara göre, evlerin, köydeki depoların ve kullanılmayan alanların detaylı şekilde temizlenmesiyle, bahar aylarında tarlalara geçiş yapacak zararlı popülasyonun azaltılması mümkün hale geliyor.
Kışlak temizliği biyolojik mücadeleye zemin hazırlıyor
Fındık Araştırma Enstitüsü (FAE) Bitki Sağlığı Bölümü Başkanı Ebru Gümüş, zararlı böceğin sıkışık ve karanlık alanlara gizlenmeyi sevdiğini vurgulayarak, “Köydeki evlerde halı, çuval, kullanılmayan kıyafet gibi eşyaların kontrol edilip temizlenmesi şart. Bu alanlara ilaç ulaşmayabilir ama fiziksel temizlik çok daha etkili olur,” dedi.
Özellikle 16 derece altındaki sıcaklıklarda kahverengi kokarcanın kışlaklara çekildiğini belirten Gümüş, önümüzdeki birkaç haftanın kritik olduğunu, üreticilerin bu süreçte temizlik yaparak doğrudan mücadeleye katkı sağlayabileceğini söyledi.
Samuray arıları doğaya salındı, çalışmalar sürüyor
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın desteğiyle yürütülen projede bu yıl doğaya salınan yaklaşık 300 samuray arısı, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin ve Gümüşhane’de görev başındaydı. FAE Müdürü Yusuf Bilgen, 2026 yılı için daha geniş çaplı salım planlandığını, 5 mühendis ve 12 kişilik uzman ekiple çalışmaların sürdüğünü açıkladı.
Kış aylarında kışlaklardan toplanan kahverengi kokarcaların bir kısmı da laboratuvarlarda samuray arılarının üretiminde konak böcek olarak kullanılıyor. Böylece doğadaki denge kontrollü bir şekilde yeniden kurulmaya çalışılıyor.
Yanlış bilgiler mücadeleyi zayıflatıyor
Kamuoyunda zaman zaman kahverengi kokarcanın samuray arılarını yediği ya da samuray arılarının insanlara zarar verdiği yönünde yanlış bilgiler yayılıyor. Bu iddiaları kesin bir dille yalanlayan uzmanlar, samuray arılarının sadece yumurtalarını kokarcanın yumurtalarına bıraktığını, insanlara ya da diğer böceklere herhangi bir zarar vermediklerini vurguluyor.
Ayrıca, samuray arıları nektarla beslenen zararsız canlılar olarak biliniyor ve doğal döngüye katkı sağlıyorlar. Bu nedenle yanlış bilgilendirme yerine doğru yöntemlerle kış öncesi alınacak bireysel önlemler, üretici ve tüketici için daha sağlıklı sonuçlar doğuracak.
Sonbaharda yapılacak temizlik, bahar zararlısını azaltacak
FAE uzmanları, üreticilere şu çağrıda bulunuyor:
“Evlerinizde ve depolarınızda karanlık, sıkışık alanları temizleyin. Özellikle kışlaklara çekilmek üzere olan kokarcaları tespit ettiyseniz imha edin. Bu, hem bireysel bir önlem hem de biyolojik mücadelenin etkinliğini artıran önemli bir destek adımıdır.”
