Karadeniz’de hamsi tehlikede. Türkiye’nin sofralarında en çok tüketilen balık türlerinden biri olan hamsinin popülasyonu son yıllarda hızla düşüyor. TÜİK verilerine göre 2023-2024 av sezonunda 270 bin ton olan hamsi avı, 2024-2025 sezonunda 150 bin tona geriledi. Hem deniz ekosistemi hem de bölge balıkçılığı için kritik öneme sahip olan bu türdeki düşüş, sektörde endişe yaratıyor. Uzmanlar, su sıcaklığı artışları, kirlilik ve aşırı avcılık gibi nedenlerin hamsi stoklarını tehdit ettiğine dikkat çekiyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın kota uygulaması ise tartışmalı bulunuyor.
Hamsi Avı Yıllar İçinde Azalıyor
Karadeniz Teknik Üniversitesi'nden (KTÜ) Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Şahin’e göre hamsi avcılığı son 20 yılda ciddi biçimde düştü. TÜİK’in güncel verileri de bu durumu destekliyor. 2024-2025 sezonu için açıklanan rakamlar, hamsi av miktarının bir önceki sezona göre yaklaşık %45 oranında azaldığını gösteriyor.
Bu sezon 400 bin ton kota belirlenmesine rağmen yalnızca 150 bin tonluk hamsi avlandı. Üstelik avlanan hamsilerin önemli bir bölümü henüz ürememiş küçük bireylerdi. Bu durum, balığın neslini tehdit eden en büyük unsurlar arasında yer alıyor.
Küçük Hamsiler Fabrikalara Gidiyor
Şahin, avlanan 150 bin tonluk hamsinin 65 bin tonunun balık unu ve yağı üretiminde kullanıldığını belirtiyor. Bu rakam, tüketim dışı kullanımın ne kadar yüksek olduğunu ortaya koyuyor. Uzmanlara göre fabrikalara gönderilen bu küçük boyutlu hamsiler, stokların gelecek yıllarda daha da zayıflamasına neden olabilir.
Ayrıca kıyı kirliliği, üreme ve göç dönemlerinde yaşanan su sıcaklığı değişimleri de hamsi popülasyonunu olumsuz etkiliyor. Özellikle plankton miktarındaki azalma, hamsilerin beslenme zincirinde kritik bir kırılmaya yol açıyor.
Uzmanlardan Sert Önlemler Çağrısı
Dr. Ahmet Şahin, sürecin bu şekilde devam etmesi halinde Tarım ve Orman Bakanlığı’nın daha radikal kararlar alması gerektiğini vurguluyor. Hamsi av sezonunun tamamen kapatılması ya da kotanın ciddi oranda düşürülmesi öneriler arasında.
Karadeniz’de hamsiye zarar verecek istilacı bir tür bulunmamasına rağmen, kontrolsüz avcılık en büyük tehdit olarak öne çıkıyor. Yanlış avlanma teknikleri, kıyısal kirlilik ve aşırı av çabası gibi unsurların birlikte ele alınması gerekiyor.
