Medicana Ataköy Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uzm. Dr. Pınar Balgöz Ergül, çocuklarda ekran bağımlılığı konusunda kritik uyarılarda bulundu. Ergül, bilimsel araştırmaların ekranın otizme neden olmadığını gösterdiğini ancak özellikle 0-3 yaş aralığında yoğun ekran maruziyetinin dil gelişiminde gecikme, sosyal becerilerde zayıflama ve dikkat sorunlarına yol açabileceğini aktardı. Uzman, ekran kullanımının hayatın bir parçası olduğunu ve tamamen yasaklamanın mümkün olmadığını belirterek, sınırlı, bilinçli ve kaliteli içerikle kullanımın önemini vurguladı.
YOĞUN EKRAN KULLANIMI GELİŞİMİ NASIL ETKİLİYOR?
Çocuklar erken yaşta uzun süre ekran karşısında kaldıklarında, sözel iletişim becerilerinde gecikme ve kelime dağarcığında yavaşlama gözlemleniyor. Gerçek hayattaki sosyal etkileşimlerin yerine ekranın geçmesi, göz teması, duygu paylaşımı ve empati gibi temel sosyal becerilerin gelişimini sınırlayabiliyor. Bu durum, çocukların ilerleyen yaşlarda arkadaş ilişkilerinde ve sosyal yaşamlarında zorluklar yaşamasına yol açabiliyor.
OTİZM BENZERİ BELİRTİLER EKRAN YÜZÜNDEN GÖRÜLEBİLİR
Yoğun ekran maruziyeti, çocuklarda konuşmama, göz teması kurmama ve iletişime kapalı olma gibi otizm benzeri belirtiler yaratabiliyor. Bu belirtiler aileler tarafından yanlışlıkla otizm olarak algılanabiliyor. Uzmanlara göre, ekran süresi azaltıldığında bu davranışların çoğu geri dönüyor. Bu nedenle ailelerin bilinçli şekilde ekran kullanımını yönetmesi ve gerektiğinde çocuk psikiyatri uzmanına başvurması kritik önem taşıyor.
EKRAN SÜRESİNE YAŞA GÖRE SINIRLAMALAR GEREKİYOR
Uzm. Dr. Ergül, 0-2 yaş döneminde ekran kullanımının tamamen engellenmesi gerektiğini belirtti. 2-6 yaş arası ise günde 30-60 dakika ile sınırlandırılması tavsiye ediliyor. Ayrıca bu sürenin tek parça değil kısa aralıklarla verilmesi önem taşıyor. İçeriklerin eğitici ve yaşa uygun olmasına dikkat edilirken, ebeveynlerin çocukla birlikte izleyip içerikle ilgili sohbet etmesinin iletişimi destekleyeceğini aktardı.
ALTERNATİF AKTİVİTELER ÇOCUKLAR İÇİN DAHA FAYDALI
Çocukların enerjilerini atabilecekleri ve sosyal becerilerini geliştirebilecekleri etkinlikler ekranın yerini almalı. Açık hava oyunları, kitap okuma, resim, yapboz ve yaratıcı aktiviteler çocukların hem bilişsel hem de sosyal gelişimini destekliyor. Yaşıtlarla yapılan buluşmalar ve aile içi etkileşimler de iletişim becerilerini güçlendiriyor. Ebeveynlerin kendi ekran kullanım alışkanlıkları da çocuklar için rol model niteliğinde; yemek sırasında veya sohbet esnasında telefona bakmak, çocukta aynı davranışı pekiştirebiliyor.
