Fındığın üreticiyi, tüccarı ve ihracatçıyı mutlu etmesi arz ve talep dengesinin tutması ile mümkündür. Büyük alıcılar tüm riskleri hesap ederek kampanyayı açar ve öyle kapatırlar. Bu yıl fındıkta 650 bin ton beklenen rekolte 300 bin ton olarak gerçekleşti.
En az 350 bin tonluk kayıp oluştu.
Bunun iki nedeni vardı,
Birincisi, fındık aşırı vergili oldu, sıcaklar uzun sürünce beslenemedi ve yandı.
İkincisi de, kokarca denen illet böcek fındığın olgunlaşmaya başladığı dönemde filizlerinin suyunu emdi ve asidini bıraktı. Çürük olmayan fındığın bile içinin bir bölümünde iz oluşturdu.
Fındıktaki randıman düşüklüğünü, bahçelerdeki bakımsızlığı yazmıyorum bile!
280 TL’lere kadar çıkan fındık, randıman düşüklüğü sebebiyle (30-37 randıman) Trabzon’da kilosu 200 TL’den satıldı.
Bir ara Trabzon’un batısı ve Giresun’da kg’ı 360 TL’ye kadar yükselen kaliteli fındığın yukarı gidişi sürerken bir anda duraksadı ve aşağıya doğru inmeye başladı.
Sebebi olarak da, Türkiye’den ihraç edilen fındığın 3/1’ini satın alan Ferrero’nun fındık almayı durdurması gösterildi.
Fındık 290 ve 260 TL arasında bir yere oturdu.
Peki Ferrero neden alımlara başlamadı?
Bunu Trabzon Ticaret Borsası Başkan danışmanı ve fındık kitabının yazarı Murat Taşkın’a sordum.
Kendisine, ‘Üretici size de tepkili’ dedim.
Taşkın şunları söyledi: ‘Ben her fikre açığım. Ferrero, dünyanın en büyük çikolata üreticisi ve satıcısıdır. 5 yıl sonra bir kavanoz Nutella’yı kaça satacağını bugünden planlar. Fındık 300’ü devirdi ve yukarı doğru gidiyor. Bir planlama yapmak durumunda. Sadece Türkiye’den alım yapmıyor. Balkanlarda da geniş fındık bahçeleri var. ABD, 100 bin ton fındık üretiyor. Tüm teknolojiyi de kullanıyor. 10 yıl önce ABD’de randıman 35-36 idi. Bugün randıman 46’ya kadar çıktı ve bunu geliştirmek için çalışıyorlar.”
Bazı Ziraat Odası Başkanlarının Ferrore ile üretici savaşından söz ettiğini söyleyen Taşkın, ‘Hangi savaş. Bir an önce Ferrero alımlara başlaması için bir çalışma var. Ortada bir savaş yok. Tüccar ve üretici çok kazanmak için çalışırken, Türkiye’de bunca istihdamı yapan firma zararına iş yapar mı?” cevabını verdi.
Trabzon’da önceden fındık borsası Değirmendere-Moloz civarında idi.
Fındık borsası şimdi tamamen Moloz’a taşınmış durumda. Pazarkapı Mahallesinde 20’ye yakın tüccar alım yapıyor.
Dün en fazla alım yapan tüccarlardan birine uğradım.
“Ferrero neden alım yapmıyor” sorusunu sordum ve devam ettim. Randımanı mı düşük buldular?
Şu tespiti yaptı:
‘Hayır, Ferrero için her türlü fındık var. Her randıman fındık var. Kısım kısım alım yapar. En kaliteli randıman da var. Ama aniden böyle bir şey oldu. Bekliyoruz.’
Borsanın danışmanı Taşkın diyor ki, ‘Ortaya böyle bir dedikodu yaydılar. Ferrero’den ‘fındık almayacağız’ diye bir açıklama yapılmış değil. Biz kamuoyundaki bu yanlış algıyı kaldırmak için çalışıyoruz.”
Fındıkta, geriye dönmek ve bozulan sistemi düzeltmek mümkün değil.
Onun için bir an önce tamir edip, fındığın en azından 260 TL ve yukarısında kalmasını sağlamamız lazım.
Hep birlikte FİSKOBİRLİK’i bitirdik. TMO’da veterinerlere randıman ölçtürdük.
Şimdi kimse suçlu aramasın?
Çünkü hepimiz suçluyuz!
