Büyükşehir Belediyelerinin daha etkin daha verimli beklenen hizmeti karşılamaları için nüfus başına ve alt yapılarında ki coğrafi ve fiziki şartlara göre ödenek almaları lazım. Yoksa bunun yeterli olması mümkün değil. Örneğin Konya dümdüz bir yer ama bu gün ki şarlarda en fazla bildiğim kadarıyla yerel yönetim ödeneğini Konya alıyor. Yüz ölçüme göre bu veriliyor. Anadolu’da yeni büyükşehir olmuş illerimiz de emlak geliri olmayan başka türlü geliri olmayan belediyeler eskisinden daha az geliri var. Hizmeti geçmiş dönemlerde bu yörenin insanları bazı hizmet birimlerinin büyükşehirlere bağlanması dolayısıyla hizmette aksamalar yaşanıyor. Bunları duyuyoruz, biliyoruz. Bu gün özellikle Karadeniz Bölgesi’nde ki büyükşehirler coğrafi şatları alan olarak küçük olup alt yapı hizmetlerinin maliyetleri yüksek olan iller de vatandaşlar ve belediyeler mağdur. Bunların düzelmesi lazım. Nasıl düzelir? Bunları tek parametreye bağlamak mümkün değil. Sadece alan parametresine bağlamak doğru değil.
Alt Yapı Yeterli Seviyede Değil, Turist Yol Yorgunu
Turhan, “Trabzon’u değerlendirdiğimizde Trabzon zararı var bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusuna ise şu cevabı verdi: “Trabzon’u değerlendirdiğimizde bir kere Trabzon Karadeniz Bölgesi’nde büyükşehir olarak coğrafi alanı küçük fakat yerleşim çok dağınık. Tonya’da, Maçka’da, Çaykara’da yaşayan insan hizmet bekliyor. Bu yörede, ilçelerde yaşayan insanların alt yapı hizmeti yeterli seviyede değil. Kaldı ki bölgenin kalkınması için en önemli sektörlerimizden biri teşvik edilen, desteklenen sektörlerden biri turizm. Bu yörenin turizmini desteklemenin en önemli yolu alt yapı, yol hizmeti. Yola yapamazsanız vatandaş gelip burada yatırım yapar mı? Doğu Karadeniz Bölgesi son yıllarda Ortadoğu’dan çok büyük turist alıyor. Bu insanların bir daha gelmesi için ve ya başka insanları buraya teşvik etmek için, önermek için, reklam için alt yapı hizmeti çok önemli insanlar yollara yoruluyorlar. Turist yol yorgunu turist haline geliyor.”
Yol Maliyeti Karadeniz’de Yüksek
Yol maliyetleri hakkında örnek veren Turhan, şu ifadeleri kullandı, “Örnek olarak; biz Konya’da 2 şeritlik bir yolu 1 milyon liraya kilometresini yaparız alt yapısı üst yapısı dahil Karadeniz’de 2 şeritli bir yolu yapmanın 1 kilometrelik maliyeti 10 milyon liradır. Bu rakamları yerel yönetimler en az yaptığı yol bir gidiş bir geliş iki şerit yoludur. Duble yolu kastetmiyorum. Büyükşehir yasasının mecliste yeniden ele alınıp ödeneklerin tek parametreye bağlanmaması gerekiyor. Örneğin Ankara ve İstanbul bunlar mağdur değil. Orada ki nüfus ve belediyenin emlak gelir değeri yüksek. Bir daireden ya da bir metrekare araziden belediye örneğin bir kuruş alıyorsa İstanbul’da yüz kuruş alıyor, Ankara 50 kuruş alıyor.
Trabzon’un böyle bir mağduriyeti de var. Bu insanları burada eğer biz yaşatacaksak yerinde bu aslında Türkiye’nin toplumsal sorunu. İnsanları yerinde yaşatmak, istihdam etmek Türkiye’nin önemli problemlerinden biri yoksa herkes batıya göç ediyor. Kamulaştırma buna dahil değil. Belediyeler yaparken 18 uygulaması yaparak yollar yapıyorlar kırsal alanda. Belediyelerimiz kırsal alanda ki yollarda kamulaştırma yapmadan yol yapsalar dahi dağlık arazi de, sıkıntılı yerlerde istinat duvarı yapmadan standart yol yapması, Konya’da 100 kilometre bir köprü yaparsanız ama Karadeniz arazisinde 100 kilometrede 10 tane köprü yapmadan veya kilometrelerce kazıklı istinat duvarı yapmadan yol yapmanız zor. İşte maliyeti bunlar etkiliyor. Araziyi yol haline getirmek için istinat duvarı yapacaksınız, sık sık menfez yapacaksınız. Pahalı drenaj sistemi olan yollar yapacaksınız. Yoksa bunları ayakta tutmak mümkün olmaz. Böyle bir sorun var.”
Editör: TE Bilisim
